Gönderen Konu: Uyumanın adabı  (Okunma sayısı 6005 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Çevrimdışı Eymen

  • Moderatör
  • araştırmacı
  • *****
  • İleti: 313
Uyumanın adabı
« : 08 Ağustos 2008, 23:30:51 »

Bir kimsenin temiz (abdestli) olarak uyuması müstehaptır. Bir müddet sağ tarafı üzerine kıbleye karşı yatıp sonra sol tarafına dönerek uyumakta müstehaptır. Siraciye’de de böyledir. Sağ yanı üzerine yatmak mümin yatışı, sol yanı üzerine yatmak hükümdar yatrışı, sırt üstü semaya karşı yatmak peygamber yatışı, yüzü üzere yere karşı yatmak ise kafirlerin yatışıdır denilmiştir. Şayet karnını doldurmuş ve onun ağırmasından korkarsa karnının altına bir yastık koyarak onun üzerine yatmakta beis yoktur.

            Bir kimse uyuyacağı zaman tehlil (Lailahe illallâh) ile, tahmid, (Elhamdülillâh) ile ve tesbih (Sübhanellâh) ile Allâh-ü teala’yı zikrederek ve haramlardan korunmaya azmederek ve Allâh’ın kullarından kimseye zulmetmemeye niyet ederek uyur. Garaip’te de böyledir.[1]

            Buhari’nin Aişe validemiz (ra)’ den rivayet ettiği bir hadis-i şerifte “Resûlüllâh (sav) efendimiz yatağına geldiği zaman iki elini birleştirerek İhlas-ı Şerif, Kuleuzubirabbilfelak ve Kuleuzubirabbinnas sürelerini okuyup iki eline üfleyerek vücudundan eli yetiştiği yerlerini sıvazlardı, başı ve yüzünden başlıyarak vücudundan on kısmına mesh ederdi (sonra da arka tarafına). Bunu üç defa yapardı” buyurdu.[2]

            Uygun olan orta halli döşekte yatıp uyumaktır. Döşek fazla yumuşak ve fazla sert olmamalıdır. Sağ elini sağ yanağın altına koyarak   yatar.   Yakında   amelleriyle  beraber   tek  başına   kabirde yatacağını düşünerek yatar.[3]

             İhyaülulüm’da uykunun on tane adabı olduğu beyan edilmektedir :

1.Taharet (abdestli olmak) ve mısvak kullanmaktır. Taharetten murad zahir ve batın temizliğidir.

2. Uyandığı zaman ibadet edeceğim diye niyet ederek yatmak ve uyandığı zaman misvakını kullanmaktır. Eğer su bulamazsa kıbleye karşı oturup zikir, dua ve Allâh-ü teala’nın varlığına delelet eden delilleri tefekkur eder. İşte buda gece ibadeti yerine geçer. Resûlü Ekrem efendimiz “Gece kalkıp namaz kılmaya niyet ettiği halde uyku galip olup uyanamayan kimseye Allâh-ü teala namaz kılmış gibi mükafat verir, uykusuda Allâh’tan ona sadaka olur”[4]  buyurmuştur.

3. Günahlardan tevbe ederek herkese iyilik yapacağını, uyandığı zaman kimseye bir zulum ve fenalık yapmıyacağı düşünerek uykuya yatmaktır.

4. İyice uykusu gelmeden yatıp kendisini uykuya zorlamamaktır. Ancak gece kalkmak gayesiyle olursa muvaık olur.

5. Mümkün olduğu kadar mükellef yatakları terk edip daha mütevazi bir yatak seçmektir. Hatta bazı selef  yatmak için yakat sermeyi münasip görmez onu külfet sayardı.

6. Kıbleye yönelerek yatmak  Bu da iki şekildedir; Biri ölüm halinde olduğu gibi sırtüstü yatıp  ayaklarını kıbleye uzatarak bütün bedeni ile kıbleye dönmek, diğeri ise mezarda olduğu gibi sağ omuzu üzerinde kıbleye yönelerek yatmaktır.

7.Yatarken bazı dua ve ayetleri okumaktır.  Allahümme bismike emütü ve ahya der.  Yatmadan önce Ayet-ül kürsi’yi (yedi defa), Süre-i bakara’nın son iki ayetini (Amenerresulü)  ve Süre-i Bakara’nın 163 ve 164’üncü ayetlerini okur. Denildi ki; bunları okuyan Kur’an-ı Kerim’i ezberler ve unutmaz. Yine Süre-i A’raf’ın 54,55,56. Ayetlerini ve İsra süresinin son iki ayetini (110-111)   okur. Ayrıca İhlas ve muavvezeteyni  (Felak ve Nas süreleri) de okuyup ellerine üfleyerek yüzüne ve diğer azalarına sürer. Resulü Ekrem Efendimizin (sav) böyle yaptığı rivayet edildi.[5]  Hz. Ali (ra) “Bakara Süresinin son iki ayetini okumadan yatan kimse akıllı değildir.” demiştir.

            Uykudan uyanıp geceyi ihya edebilmek için Resulüllah (sav) efendimizden Süre-i Kehf’in evvelinden ve sonundan  onar ayet  okumak rivayet olundu.

           Yirmi beşer (veya yüz) defa tesbih (Sübhanellah), tahmid (Elhamdülillah), tehlil (La İlahe illAllah), tekbir (Allah-ü  ekber) söyler.           

8. Uykunun bir nevi ölüm, uyanmanın da dirilmek olduğunu düşünmektir. İnsan uykuya yatarken niçin ve ne maksatla uyuduğunu, içinde Allâh ve dünya sevgisinden hangisinin daha çok olduğunu düşünmeli. Belki de uyanamayıp öleceğini ve insanların öldükleri hal üzere dirileceklerini hatırlamalı.

 9. Vasiyetini yazıp baş ucundan bulundurmak. Çünkü sabaha çıkacağını kimse bilemez. Vasiyetsiz ölenler kıyamete kadar kimse ile konuşamaz. Diğer ölüler konuşur o konuşmaz.

10. Gerek uyku arasında uyandığı zaman ve gerek uykudan kalktığı zaman Allâh-ü Teâlâ’yı zikir ve hamd edip dua etmeli.

 Uykudan kalkınca: Elhamdüliialhi ahyana ba'de ma ematena ve ileyhil ba'sü vennüşür” duasını okumalıdır. Uykuya yatarken ve uykudan uyanınca kalbinde ve lisanında ilk olarak zikrullâh bulunmasına gayret etmeli ve buna kendisini alıştırmalıdır. Çünkü bu sevgi nişanesidir. Kalbi Allâh’a bağlamak için böyle yapmalıdır.[6]





--------------------------------------------------------------------------------

[1] Fetâvilhindiye  C.5  S.376

[2] Sahih Buhari  C.6  S.106 ( Dua bahsinde geçti )

[3] Fetavilhindiye

[4] Nesei ve İbn-i Mace  Ebu Derda’dan rivayet etmiştir  - İhya C.1  S.

[5] Buhari ve Müslim Hz. Aişe (ra)’dan rivayet etti.

[6] İhyaülulüm  C.1  S.237


Zaman bir kılıçtır; sen onu kesmezsen, o seni keser.

Çevrimdışı Lika

  • popüler yazar
  • ******
  • İleti: 3892
Ynt: Uyumanın adabı
« Yanıtla #1 : 09 Ağustos 2008, 06:50:29 »
Allah razı olsun
Ne içindeyim zamanın,Ne de büsbütün dışında;Yekpare geniş bir anın Parçalanmış akışında,
Rüzgarda uçan tüy bile Benim kadar hafif değil.Başım sukutu öğüten Uçsuz, bucaksız değirmen;İçim muradıma ermiş Abasız, postsuz bir derviş;
Kökü bende bir sarmaşık Olmuş dünya sezmekteyim,Mavi, masmavi bir ışık Ortasında yüzmekteyim

zaman_1453

  • Ziyaretçi
Ynt: Uyumanın adabı
« Yanıtla #2 : 06 Mart 2012, 22:59:08 »
UYKU ÂDÂBI

İslâm’da her şeyin bir âdâbı olduğu gibi uyumanın da edepleri vardır. Bunlardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
1. Tahâret, yani zâhiren ve bâtınen temizlik ve misvak kullanmak. Nitekim Resûlüllah (s.a.v.) Efendimiz’in, bir gecede her uykuya yatıp kalktıkça, birkaç defa misvak kullandığı rivâyet edilmiştir...

2. ‘Geceleyin uyandığım zaman ibâdet edeceğim’ diye niyet ederek yatmak. Hadîs-i şerifte, “Mümkün olduğu kadar gece namazı kılın, uykunuz geldiği zaman da uyuyun” buyrulmuştur.

3. Günahlarından tevbe ve istiğfar ederek, içinde, kimseye karşı zulüm ve kin hissi olmadan uykuya yatmak.

4. İyice uykusu gelmeden yatıp kendisini uykuya zorlamamak.

5. Sağ omuzu üzerine, kıbleye yönelerek yatmak.

6. Yatarken duâ etmek. Meselâ kısaca, “Allâhümme bismike emûtü ve ahyâ” duasını okumak.

7. Uykunun, bir nevi ölüm; uyanmanın da dirilmek olduğunu düşünerek, uyanıp kalktığı zaman, “Elhamdülillâhillezî ahyânâ bâ’de mâ emâtenâ ve ileyhil bâ’sü ven-nüşûr” duâsını okumak. (Kaynak: İhyâu ulûmiddin, İmam-ı Gazâlî rh.)