Evli bir adam, iş için bir başka şehre gider ve seyahatin başlangıcından sonuna eve geri dönerken eşine ufak da olsa bir şey alacak vakti olmaz. Dönüşte havalimanından, ucunda ufak ayı olan bir anahtarlık alır.
Ona göre, hediye hediyedir, küçük ya da büyük ne olduğu pek önemli değildir. Karısına bunu verir. Karısı da "Bana neden böyle bir şey aldın? Bana bir mesaj mı vermek istiyorsun?" der. Kocası ne diyeceğini şaşırır. Bir şey söylemeyince, karısı "Sen beni sevmiyorsun." der. Adam iyice ne diyeceğini bilemez. Kadın "Al bu ayıyı da, bu gece bununla uyu." der ve battaniyeyi alıp salondaki kanepeye uzanır. Adam şok olmuş vaziyette, elinde ayılı anahtarlıkla kalır.
Adam ertesi gün işe giderken serviste bir erkek arkadaşına "Bu kadınların hepsi deli." der.
**
Bir anaokulunda müzik öğretmeni ders verirken, altı yaşında iki çocuk müziği bozacak şekilde bağırırlar. O sıra sınıftaki müzik öğretmeni de, çocuklara bir daha yapacak olurlarsa onları gruptan çıkaracağını ve arkada köşeye göndereceğini söyler. Çocuklar bir daha gürültü yapar ve öğretmen onları köşeye gönderir. Çalışmaya devam eder, çocuklar uzaktan ağlamaklı bir şekilde diğer akadaşlarını izlerler. Çalışma biter, çocuklar müzik setinden bir şeyler dinleyip dans etmeye başlarlar, ama müzik öğretmeni köşedeki çocukları çoktan unutmuştur. Sınıftan çıkıp gidene kadar çocuklar orada kalırlar.
**
Birinci öyküdeki koca hediye seçiminde düz mantıkla hareket eder ve kadının duygularını pas geçen bir hediye alır. Ne var ki, eşi de aşırı bir duygusal değerlendirme yaparak çok sert bir tutum izler.
İkinci hikayedeki müzik öğretmeni çocukların duygularını dikkate almayan sert bir ceza verir. Daha da kötüsü unutur. Çocukları ceza olarak köşeye gönderse de, ikinci parçaya geçtiğinde onları geri getirebilir. Böylece çocuklar, yaptıklarının bir sonucu olduğunu öğrenir; ama duygusal olarak da aşırı şekilde yıpranmazlar.
**
Bazı insanlar karar alırken fazla duygusal davranıyorlar; bazıları da fazla rasyonel. Olan bitene bakıp duygusal anlam yükleyen insanlar, kararı da bu duygusal değerlendirmeye dayalı olarak veriyorlar. Bu karar ise birçok örnekte doğru olmuyor. Mekanik bir değerlendirme yaparak karar alan insanlar da, aldıkları kararın duygusal sonuçları üstünde düşünmüyorlar. Aldıkları karar birçok insanı duygusal açıdan yıkan bir karar olabiliyor.
Kadınlarla ilgili yapılan bir genelleme vardır, duygusaldır diye. Bu genelleme her kadın için geçerli olmasa da, genellemeyi doğrulayan örnekler bulunmaktadır. Ne var ki, tek duygusal olan insanlar kadınlar değildir, erkekler de birçok örnekte duygusal karar alabilmektedir.
Mühendisler için yapılan genelleme de, mekanik bir şekilde düşünen mühendislerin rasyonel ve düz mantığa eğilimli olmasıdır. Bununla birlikte duygusal değerlendirme de yapar.
Önemli olan bir karar alırken, tamamen duygulara dayalı ya da tamamen mantığa dayalı bir karar almak değil, duyguları da makul ölçüde göz önüne alan mantıklı bir karar almaktır. Bununla birlikte hayatımızdaki işleri halletmek için duygusal ve rasyonel olmak için bir yüzdelik hesap kullansak, yüzde 51 mantıklı, yüzde 49 duygusal olmak uygun olabilir.
Melih Arat/Zaman
