Çocuğun malı ve alış verişi

Sünnet düğününde veya başka sebeplerle çocuklara verilen hediyeleri ana-babaları alıp kullanabilirler mi?

CEVAP

Çocuğa gelen hediyeyi, yenilecek bir şeyse ve çocuğa zaruri gerekmezse, sadece fakir olan ana-babası yiyebilir. Başka fakirlere yediremez. Ana-baba, fakir değil, fakat kendilerinde bulunmayan bir şey ise, yiyebilirler ve kıymetini çocuğa öderler. Ana-babaya hediye etmek niyeti ile getirilen şey, kıymetsiz olduğunu bildirmek için, çocuğa hediye diye verilirse, ana-babaya getirilmiş olur. Böyle hediyeyi ana-baba zengin de olsa yiyebilir ve dilediklerine verebilirler. (Uyun-ül besair)

Çocuğun velisi, çocuğun malını kimseye hediye edemez. Ancak, parası çocuğun olmak üzere satabilir. Veli, kendi parası ile, çocuğun kullanması için aldığı şeyleri dilediğine hediye edebilir. Çocuk, malını ana-babasına hediye edemez. Hediye ederse, bu mal, ana-babanın mülkü olmaz. Çocuktan satın alırlarsa mülkleri olur.

Adil baba, mükellef olmayan çocuğun her malını piyasa fiyatına satabilir. Parasını çocuğa verir. Baba fakir ise, bu parayı kendi de harcayabilir. Fasık ve israf eden baba, çocuğun malını satamaz. (Dürer-ül-hükkam)

Ana babasından veya velisinden izinsiz, akıl baliğ olmayan bir çocuğun verdiği hediyeyi almak, kullanmak caiz olmaz. Çünkü akıl baliğ olmayan çocuğun, ana-babası dahil, hiç kimseye hediye vermeye yetkisi yoktur. (Redd-ül Muhtar)

Çocuğa çok miktarda kağıt para hediye edilse, ana-babası veya velisi, bu paraları saklayıp, büyüyünce kendisine vermesi gerekir. Ancak kağıt paraların kıymeti gittikçe düştüğü için, bu kağıt paralarla altın alıp saklarlar.

Zengin bir babanın, çocuğa gelen hediyeleri ve çocuğun kendi malını istediği gibi kullanma yetkisi var mıdır? Mesela ödünç verebilir mi, altınlarını annesi takabilir mi?

CEVAP

Baba fakir ise istediği gibi kullanır. Zengin ise, çocuğun menkul mallarını satıp altın olarak muhafaza edebilir. Onun parası ile kârı çocuğun olmak üzere ticaret yapabilir. Başkasına ödünç verebilir. Çocuk akıl-baliğ olduktan sonra, çocuğun kendi mallarını kendisine verir. (Dürer)

Çocuğumun doğumundan sonra ona takılan para ve altınları harcadık. Çocuğumuza borçlandık mı? Bu borcumuzu ne zaman ödemeliyiz?

CEVAP

Paraları altına çevirip borcunuzu altın olarak hesaplayın. Mesela 70 gram 22 ayar altın diye bir yere yazın. Hemen vermeniz gerekmez. Akıl baliğ olunca isterse size hediye edebilir. Yahut o zaman da verebilirsiniz. Yani kendi paranız gibi saklamanız veya değerlendirmeniz gerekir. Mesela Euro olarak saklayalım veya Dolar olarak saklayalım diyebilirsiniz. Yani çocuğun menfaati hangisinde ise ona göre hareket edersiniz.

Delinin durumu

Yirmi yaşın üzerinde, akıl-baliğ olmayan, kadın-erkek münasebetlerini bilmeyen, konuşamayan zararsız deli olan biri erkek, diğeri kız olmak üzere iki çocuğum var. Alış verişleri, hediye vermeleri, birine zarar vermeleri gibi hukuki durumları ile kadın-erkek münasebetlerindeki durumları nedir?

CEVAP

Mecellenin 979. maddesinde, delinin, mümeyyiz olmayan küçük çocuk hükmünde olduğu bildirilmiştir. Bir çocuk, satın alınan malın, mülk olacağını ve satınca mülkten çıkacağını anlarsa, buna mümeyyiz, yani akıllı denir. Mümeyyiz çocuk, alım satıma aklı eren, alış verişte aldanmayan çocuktur. Mümeyyiz olmayan çocukların bütün sözleşmeleri bâtıldır. Delinin durumu da böyledir.

Mümeyyiz olan çocuğun zararlı olan işlerdeki sözleşmeleri, velisi izin verse de, sahih değildir. Ödünç, hediye vermesi böyledir. Faydalı olan işler için sözleşmeleri velisi izin vermese de sahih olur. Hediye kabul etmesi, ücret ile yaptığı işin ücretini alması böyledir.

Zararlı da, faydalı da olabilen sözleşmelerinin sahih olması için, velisinin izin vermesi gerekir. Kendi malı ile alış veriş yapması böyledir. Bunamış olan ihtiyar da, mümeyyiz çocuk gibidir. Alış verişini, velisi isterse kabul, isterse red eder. Bir malı veya canı telef ederse, öder. Sözleşmeler yönünden delinin durumu da böyledir.

Kızınız, her ne kadar, kadın erkek münasebetlerini bilmese de, netice itibarıyla bir kadındır. Ona

şehvetle bakmak, onunla halvet etmek haramdır. Açık gezmesinin ona günahı olmaz ise de, bakanlara günah olacağı için, tesettüre riayet ettirmeye çalışmalıdır!