Allahü teâlâyı anmak

 

Bekara suresinin 152. âyetinde, (Beni zikredin ki, ben de sizi zikredeyim) buyuruluyor. Allah’ın zikretmesi ne demektir?

CEVAP

Zikretmek anmak demektir. Allah’ı zikretmek de, Onu hatırlamak demektir. İslam âlimleri, bahsettiğiniz, (Beni anın, ben de sizi anayım; bana şükredin, nankörlük etmeyin) mealindeki âyet-i kerimeyi şöyle açıklamışlardır:

1- Beni ibadetle anın, ben de sizi rahmetle anayım.

2- Beni dua ile anın, ben de sizi icabetle anayım. Yani duanızı kabul edeyim.

3- Beni dünyada anın, ben de sizi ahirette anayım.

4- Beni yalnızlıkta anın, ben de sizi toplulukta anayım.

5- Beni ihlasla anarsanız, ben de sizi halasla [kurtuluşla] anarım.

 

Bir kimse Peygamberimize dedi ki:

- Hangi oruçlunun sevabı çoktur?

Efendimiz buyurdu ki:

- Allah’ı en fazla ananların...

O kimse, namaz, zekat, hac için de aynı suali sordu. Hepsinde aynı cevabı aldı. Bunun üzerine Hz. Ebu Bekir, (Allah’ı ananlar, hayırların hepsini alıp gitti) diye söyleyince, Resulullah efendimiz, (Evet öyle) buyurdu. (Taberani)

 

Gafiller arasında iken

Gafiller arasında iken, Allahü teâlâyı anmak, emir ve yasaklarını konuşmak, herkesi iyiliğe teşvik etmek daha büyük sevaptır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Allah’ı anmak üzere toplananları melekler ve ilahi rahmet kuşatır.) [Müslim]

(Sırf rıza-i ilahi için toplanıp Allah’ı ananlara göklerden bir münadi, "Allahü teâlâ günahlarınızı sevaba çevirdi. Yerinizden mağfiret edilmiş olarak kalkın!" diye seslenir.) [İ. Ahmed]

(Bir toplulukta Allahü teâlânın ismi anılmaz ve peygamberine, "sallallahü aleyhi ve sellem" salevat-ı şerife getirilmezse, kıyamette onlar, hasret ve nedamet çekerler.) [Tirmizi]

(Bir defa salih kimsenin sohbetinde bulunmak, defalarca kötü kimselerin sohbetlerinde bulunmanın günahlarına kefaret olur.) [Deylemi]

 

Davud aleyhisselam şöyle dua ederdi:

(İlahi, seni ananların topluluğunu geçip, gafiller topluluğuna gitmeye başlayınca, daha oraya varmadan ayağımı kır! Zira böylesi bana bir lütuf ve nimettir.) [İ.Gazali]

 

Gafil, Allahü teâlâyı anmayan, iyiliklerden haberi olmayan kimsedir. Böyle kimselerden fayda gelmediği gibi, çeşitli zararlara maruz kalırız.

 

Salihlerin, yani iyi kimselerin sohbetlerini ganimet bilmelidir. İyi kimseler, daima iyiliği tavsiye ederler. Bütün insanlığın iyi olması için çalışırlar. Günah lekeleri ile kalbi paslananlar, salih kimselerin sohbetlerinde bulunurlarsa, kalblerinin pasları silinir.

 

Kiminle gezdiğimize, kimlerle arkadaşlık ettiğimize dikkat etmeliyiz! Çünkü bülbül güle, karga çöplüğe götürür.

 

Allahü teâlâyı anmak, Onun emir ve yasaklarını hatırlamak, emirlerini yapıp, yasaklarından kaçmaktır. Dil ile de Allahü teâlâyı tesbih ve tenzih etmektir. Mesela, sübhanallah, elhamdülillah, Allahü ekber, la ilahe illallah gibi kelimeleri dilinden düşürmemeye gayret etmelidir.

 
Allah’ı anmanın alameti

Allah’ı anmanın önemi ve alameti nedir?

CEVAP

Vazifeye gidip gelirken, iş yaparken ve her fırsatta Allahü teâlâyı hatırlamak, anmak büyük saadettir. Allah’ı unutmak, anmaktan gafil olmak büyük bedbahtlıktır. İnsan sevdiğini her zaman hatırlar, çok severse hiç unutmaz. İmanın temeli, Allah’ı sevmektir. Allah’ı sevmenin alameti de, Onu çok anmaktır. Yani Allah’ı seven Onu çok anar, Onu çok anan da Allah’ı seviyor demektir.

 

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Allah’ı çok sevmenin alameti, Onu anmayı sevmektir.) [İbni Şahin]

 

Kur'an-ı kerimde mealen buyuruldu ki:

(Allahü teâlâyı anmak her şeyden büyüktür.) [Ankebut 45]

(Ey müminler Allah’ı çok anınız!) [Ahzab 41]

(Allah’ın nimetlerini anın ki, felah bulasınız.) [Araf 69]

(İyi biliniz ki, kalbler ancak Allahü teâlâyı anmakla, itminana, rahata kavuşur.) [Rad 28]

(Beni anmayan, sıkıntılara maruz kalır, kıyamette de kör olarak haşrolur.) [Taha 124]

(Beni anın ki, ben de sizi anayım. Bana şükredin; nankörlük etmeyin.) [Bekara 152]

 

Allah’ı anmanın, kalbde yerleşmiş olmasının alameti, o kimsenin edebe ve güzel ahlaka sahip olmasıdır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Allah’ı anan kimse ile anmayan kimse arasındaki fark, diri ile ölü arasındaki fark gibidir.) [Buhari]

(Size deli denecek kadar Allah’ı fazlaca anın!) [Hakim]

(Allah’ı öyle anın ki, münafıklar sizlere, mürai desinler.) [Beyheki]

 

Hak teâlâ buyurdu ki: (“Ben, kulumun beni sandığı gibiyim. Kulum ne vakit beni hatırlayıp anarsa, onunla birlikte olurum. Şayet kulum beni bir topluluk içinde anarsa, ben de onu daha iyi bir topluluk içinde anarım”) [Buhari]

 

(Her şeyin bir cilası vardır; kalbin cilası da Allahü teâlâyı anmaktır.) [Beyheki]

(Zikrin en faziletlisi la ilahe illallah demektir.) [Nesai]

(Gafiller içinde Allah’ı zikreden, cepheden herkes kaçarken, savaşan asker gibidir.) [Taberani]

(Allah’ı çok zikreden münafıklıktan kurtulur.) [İbni Şahin]

(Sabah-akşam Allah’ı anmak, fisebilillah savaşmaktan üstündür.) [Deylemi]

(Gece ibadet edemeyen, malını hayra sarfedemeyen, düşmanla cihaddan korkan, Allah’ı çok anmalıdır!) [Bezzar]

 

Hak teâlâ buyurdu ki:

(Beni anan şükretmiş, unutan küfran-ı nimette bulunmuş olur.) [Hatib]

(Beni bir gün hatırlayan veya bir defa benden korkan kimseyi Cehennemden çıkartırım.) [Hakim]

 

Allahü teâlâyı anan, Onun büyüklüğünü, sıfatlarını, emir ve yasaklarını düşünür, tefekkür eder, iyi şeyleri yapma, kötü şeylerden kaçma arzusu doğar. Bu bakımdan Allahü teâlâyı zikretmek çok faydalıdır.

 

Hasan-ı Basri hazretleri buyurdu ki:

Allahü teâlâyı anmak iki türlüdür:

1- Kalbden Allahü teâlâyı hatırlamak büyük sevaptır.

2- Bundan daha iyisi, haramları işleyeceği anda, Allahü teâlâyı hatırlayıp vazgeçmektir.

 

Tesbih ve hamd etmenin fazileti

Allahü teâlâyı tesbih ve hamd etmenin fazileti nedir?
CEVAP

Allahü teâlâyı tesbih ve Ona hamd etmenin fazileti çoktur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Sübhanallahi ve bihamdihi diyen için Cennette bir ağaç dikilir.) [Bezzar]

(Allah indinde en kıymetli söz, "Sübhanallahi ve bihamdihi"dir.) [Müslim]

(Günde yüz defa "Sübhanallahi ve bihamdihi" diyenin, günahları deniz köpüğü kadar da olsa affedilir.) [Müslim]

(Gece ibadet etmek kendine güç gelen veya malını hayra sarf etmekte cimrilik eden yahut düşmanla savaşmaktan korkan, çokça "Sübhanallahi ve bihamdihi" desin. Çünkü bu, Allah yolunda infak edeceği, bir altın dağdan daha kıymetlidir.) [Taberani]

(Dilde hafif, terazide ağır ve bağışlayıcı olan Allah indinde en kıymetli iki cümle: "Sübhanallahi ve bihamdihi, Sübhanallahilazim") [Müslim]

 

Rahata kavuşmak için 

Zikir ve gaflet ne demektir? Rahata kavuşmak için ne yapmak lazımdır?

CEVAP

Allah’ı anmak, yani zikir, kendini gafletten kurtarmak demektir. Gaflet, Allahü teâlâyı unutmak demektir. Her ne şekilde olursa olsun, kendini gafletten kurtarmak, zikir olur. O halde, dinin emirlerini yapmak ve yasaklarından sakınmak zikirdir. Dinin emirlerini gözeterek yapılan alışveriş zikirdir. Çünkü, bunları yaparken, emirlerin, yasakların sahibi hatırlanmakta, gaflet gitmektedir.

 

Allahü teâlâyı anan, Onun büyüklüğünü, sıfatlarını, emir ve yasaklarını düşünür, tefekkür eder, iyi şeyleri yapma, kötü şeylerden kaçma arzusu doğar. Bu bakımdan Allahü teâlâyı zikretmek çok faydalıdır.

 

Besmele çekmek, yürürken, otururken, dururken kelime-i tevhid, salevat-i şerife ve benzerlerini okumak da Allah’ı anmak, yani zikir olur. Allah’tan gafil yaşamamalıdır! Allahü teâlâ buyuruyor ki:

(Ey iman edenler, Allah’ı çok zikredin!) [Ahzab 41]

(Beni [taat ve ibâdetle] anın ki, ben de sizi anayım. Bana şükredin; nankörlük etmeyin.) [Bekara 152]

(Beni anan, şükretmiş olur, beni unutan da nankörlük etmiş olur.) [Taberani]

 

Birkaç kişi herhangi bir iş için bir araya gelince, Allah’ı anmadan kalkmamalıdır. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Bir yere toplanıp da Allah’ı anmadan kalkanlar, sanki eşek leşinden kalkmış gibi olur ve Kıyamette bunun üzüntüsünü duyarlar.) [Hakim]

(Bir toplulukta Allah’ın ismi anılmaz ve peygamberine salevat getirilmezse, kıyamette hasret ve nedamet çekilir.) [Tirmizi]

 

Müslüman, itikadını düzelttikten sonra kul ve Hak borçlarını ödemeye gayret etmeli, fırsat buldukça her işte Allahü teâlâyı hatırlamaya çalışmalıdır! Bildiği dua ve tesbihleri okumalıdır! Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Tenhada Allah’ı zikreden, küffar ile tek başına savaşan gibidir.) [Şirazi]

(Şunlara sahip olan, dünya ve ahiretin hayrına kavuşmuş demektir: Şükreden kalb, zikreden dil, uygun bir ev ve saliha bir kadın.) [İbni Neccar]

 

Hadis-i kudside buyuruldu ki:

(Ya Musa, seninle beraber olmamı istersen, beni zikredenin yanında ol. Kim Beni nerede ve ne zaman ararsa bulur.) [İbni Şahin]

 

Dünya ve ahirette mutlu olmak için 

Dünya ve ahirette mutlu olmak için ne yapmak gerekir?

CEVAP

Dinimizin emir ve yasaklarına riayet eden, yani iyi bir müslüman olan herkes, dünya ve ahirette mesud olur. Dünya ve ahiret saadetinin başı, en iyisi, Allahü teâlânın rızasına, sevgisine kavuşmaktır. Bu da dinimize uyarak, yani farzları, sünnetleri yaparak ve haramlardan, mekruhlardan sakınarak kazanılır. Fakat bunları ihlas ile yapmak gerekir.

 

İhlas, kalbin temiz olması demektir. Kalbin temiz olması da, dünyaya düşkün olmaması, onu sevmemesi, yalnız Allahü teâlâyı sevmesidir. Kalbin Allahü teâlâyı sevmesi için, bir şey yapmak, çalışmak gerekmez. Kalb, dünya sevgisinden kurtulursa, Allah sevgisi kalbe kendiliğinden yerleşir. Kalbin dünya sevgisinden kurtulması için, dünyayı unutması gerekir. Dünyayı unutmaya (Fenafillah) denir. Fenafillaha kavuşmak, Allahü teâlâyı çok anmakla veya evliyadan büyük bir âlimin kitaplarından istifade etmekle de olur.

 

Allahü teâlâyı anmak üç türlü olur;

Kalb ile çok (Allah) demek, çok çok (La ilahe illallah) demek ve dine uyarak, sanat, ticaret ve her mubah işleri yapmaktır. İlk ikisinin tesiri daha seri olur.

 

Âlim ve veli olan bir zatın [mesela silsile-i aliyye büyüklerinden imam-ı Rabbani hazretlerinin] hayatını okuyarak, onu çok sevip, çok hatırlamak, ona yalvarmak da fenaya (Allah rızasına kavuşmaya) yardım eder. Kabrini ziyaret edince, faydası daha çok olur. Kalb fani olunca, aklın, fikrin ve hafızanın da dünya işlerini unutması icap etmez. Kalb fani iken de, bütün organlara, akla, fikre, hafızaya, her çeşit dünya işlerini yaptırır, başka insanlar gibi dünya işlerine de çalışır. Bütün insanlık vazifelerini, her iyiliği yapar. Yaptığı bütün dünya işleri dine uygun olduğu için hepsi de zikir yani Allahü teâlâyı anmak, hatırlamak olur.

 

İhsan sahibini sevmek 

Muhammed Masum hazretleri buyuruyor ki:

İhsan eden, iyilik eden sevilir. Hadis-i şerifte, (İhsan sahibini sevmek, insanların yaratılışında vardır) buyuruldu. Bütün iyilikleri yaratan, insana can, mal, sıhhat veren, zararlardan, korkulardan koruyan Allahü teâlâyı sevmek, insanlık icabıdır.

Sevmenin üç alameti vardır:

1- Onu sevenleri sevmek,

2- Ona itaat etmek,

3- Onu, dil ile, beden ile övmek.

Bunlardan ikincisine Şükür, üçüncüsüne Hamd etmek denir. Onu sevenleri, O da sever. İhsanlarını arttırır. Allahü teâlânın sevgisini kazanmaya çalışana Salih kul denir. Bu sevgiyi kazanmış olana Veli denir.

Başkalarının da kazanması için çalışan Veliye Vesile denir. Allahü teâlâ, Kur'an-ı kerimin Maide suresinde, (Vesile arayınız!) buyuruyor. Vesilenin bu iyiliği, bu ihsanı, dünya ve ahiret nimetlerinin en kıymetlisidir. O halde, onu sevmek, hem bu ihsanın sahibi olduğu için, hem de, Allahü teâlânın sevgili kulu olduğu için, çok gerekir ve insanın birinci vazifesidir. Hakiki vesileye kavuşmak, en büyük saadettir. (C.1, m.27) [Silsile-i aliyye büyüklerinin herbiri en kıymetli Vesiledir.]

 

Evliyanın ismini söylemekle rahmet geldiği doğru mudur?

CEVAP

Elbette doğrudur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki

(Allahü teâlâ buyurdu ki: Ben anılınca, evliya hatırlanır, evliya hatırlanınca ben anılırım.) [Ebu Nuaym]

(Salihler zikredilince [anılınca], rahmet iner.) [İ.Ahmed, İ.Gazali, İ.Cevzi, İ. Süyuti]

(Peygamberi zikretmek ibadettir. Salihleri [evliyayı] zikretmek [anmak] günahlara kefarettir. Ölümü zikretmek [hatırlamak] sadakadır. Kabri zikretmek, Cennete yaklaştırır.) [Deylemi]

(Ali’yi zikretmek ibadettir.) [Deylemi]

Bu hadis-i şeriflerdeki zikretmek, onların yüksek mertebelerini, hallerini, güzel huylarını hatırlamak, söylemek demektir.

Böylece bunları sevmek Allah sevgisindendir. Bunları işitenler, bunlar gibi olmaya çalışırlar.

 

Mahlukatın tesbihi

Elbisenin tesbih ettiğine dair bir hadis var imiş. Hiç elbise tesbih eder mi?

CEVAP

Hayvanlar dahil olmak üzere, yerde ve gökte bulunan canlı-cansız bütün mahlukatın Allahü teâlâyı tesbih ve zikrettiğini âlimler bildirmektedir. Hadis imamlarından İbni Asakir’in rivayet ettiği, (Ya Âişe, bu iki elbiseyi yıka, bilmez misin, elbise tesbih eder, kirlenince tesbih etmesi durur) mealindeki hadis-i şerifi bizim anlamamamız, onun asılsız olduğunu göstermez. Kur'an-ı kerimde de canlı-cansız her varlığın tesbih ettiği bildiriliyor. Fakat biz anlamıyoruz diye -hâşâ- Kur'an-ı kerimi mi inkâr etmek gerekir? Kur'an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:

(Yedi kat gök ve yer ve bunların içindekiler, Allah’ı tesbih eder. Hiçbir varlık yok ki, onu hamd ile tesbih etmesin. Fakat onların tesbihini anlayamazsınız!) [İsra 44]

(Gökte olanlar, yerdekiler, kanatlarını çırparak uçan kuşlar, gerçekten Allah’ı hep tesbih ediyorlar.) [Nur 41]

(Göklerde ve yerde ne varsa, hepsi Allahü teâlâyı tesbih etmektedir.) [Hadid 1]