Kurbanla ilgili çeşitli meseleler

Kurban nisabının zekat nisabından farkı nedir?

CEVAP

İhtiyacı olan eşyadan ve borçlarından fazla olarak, zekat nisabı kadar malı, parası bulunan her hür Müslümanın kurban bayramında kurban kesmesi vacip olur. Kurban nisabı hesabına katılacak malın, zekatta olduğu gibi ticaret için olması ve elinde bir yıl kalmış olması şartı yoktur.

İhtiyaç eşyası demek, kıymetleri ne kadar çok olursa olsun, bir ev, bir aylık yiyecek, her yıl üç kat elbise, çamaşır, evde kullanılan eşya ve aletler, binecek vasıtası, meslek kitapları ve ödeyeceği borçlarıdır. Bu eşyanın mevcut olması şart değildir. Eğer mevcut iseler nisap hesabına katılmazlar. Ticaret için olmayan, ihtiyacından artan eşya, kiradaki evler, evindeki süs eşyası, yere serili olmayan halılar, kullanılmayan fazla ev eşyası, sanat ve ticaret aletleri, burada ihtiyaç eşyası sayılmaz. Bunlar kurban için, nisap hesabına katılır. Oturduğu ev büyük olsa, ihtiyacından fazla, kullanılmayan odaları bile olsa nisaba dahil edilmez.

Kimlerin kurban kesmesi vacip olur? Kurban ne zamana kadar kesilebilir?

CEVAP

Mukim, akıl-baliğ müslümanın, ihtiyacından fazla nisap miktarı malı veya parası varsa, kurban kesmesi vacip olur. Bayramın birinci ve ikinci günü, zengin-fakir, mukim-misafir, akıllı-deli, baygın-ayık olmaya bakılmaz. 3. günü yukarıdaki şartlar mevcutsa, kurban kesmek vacip olur. Demek ki, bayramın ikinci günü de baliğ olmayıp, 3. günü büluğa erene, diğer şartlar da varsa, kurban kesmek vacip olur.

Bayramın ilk günü komada iken 3. günü ayılana, diğer şartlar da varsa, kurban kesmek vacip olur.

Bayramın ilk günü fakirken 3. günü zengin olana diğer şartlar da varsa, kurban kesmek vacip olur.

Bayramın ilk günü seferi, 3. günü mukim olana, diğer şartlar da varsa, kurban kesmek vacip olur.

Bayramın ilk günü, esir iken, 3. günü hür olana, diğer şartlar da varsa, kurban kesmek vacip olur.

Kurban bayramının üçüncü günü fakir olacağını veya sefere çıkacağını bilen kimseye, birinci günü kurban kesmek vacip olmaz. Keserse vacip olarak eda etmiş olur.

Fakir, bayramın ilk günü bir koyun alıp kestikten sonra, 3. günü zengin olsa, iade gerekmez. Vacip yerine gelmiş olur. 3. günü zengin olacağını bilenin de, ilk günü kurban kesmesinde mahzur yoktur.

Bir zengin, bayramın birinci ve ikinci günü kurban kesmeden ölse, kurban borcu ile ölmüş olmaz.

Akıl baliğ olma yaşı kaçtır? 13 yaşındaki oğluma kurban düşer mi?

CEVAP

Kızlar 9 yaşında, erkekler 12 yaşında büluğa erebilirler. Bazıları gecikebilir. 15 yaşını geçtiği halde ergenliğe ermezse artık o ergen kabul edilir. 

Büluğa ermişse ve 96 gram altın veya o kadar parası varsa kurban kesmesi gerekir. Büluğa ermemişse zengin de olsa kurban kesmez. 

Kurban nisabı 96 gr. ama neden bazıları 80 gr. diyor? 80 gr olursa altınlarım nisap miktarını buluyor. Şimdi kurban bana vacip mi oluyor?

CEVAP

Nakli esas almadıkları için yanlış konuşuyorlar. Borçlarınızı düştükten sonra nisap miktarı 96 gramı bulunca kurban size vacip olur. 

Şuursuz olan zengin annemin kurban kesmesi gerekir mi?

CEVAP

Emrederse kesersiniz. Bilmiyorsa kesilmez.

Bu yıl ki vacip kurbanı kesemeyen, gelecek yıl kesse caiz olur mu?

CEVAP

Gelecek yıl kesilmez. Kurbanı, bayramın üçüncü günü akşamına kadar kesemeyen, kurbanı satın almışsa, canlı olarak bunu, satın almamışsa, orta derecede bir kurban değerini altın olarak bir fakire verir. Böylece cezadan kurtulursa da, kurban sevabına kavuşamaz.

Borçsuz fakir kurban keserse nafile mi olur?

CEVAP

Evet nafile olur ve çok sevaptır.

Şu anda nisap miktarı malı olmayan ancak Kurban bayramından hemen sonra eline nisap miktarından çok fazla para geçecek kimsenin kurban kesmesi gerekir mi?

CEVAP 

Gerekmez. Vacip olması için, bayramın üçüncü günü eline geçmesi gerekir.

Kıymeti nisabın üstünde olan bir arsam var. Kurban kesmem gerekir mi?

CEVAP

Kurban kesmeniz gerekmez

Geçmiş senelerden kurban borcu olan bir kadın değerini altın olarak fakir kocasına verebilir mi?

CEVAP

Bir kavle göre verebilir.

Ailesi zengin olan bir öğrencinin de kurban kesmesi gerekir mi?

CEVAP

Hayır, zengin olan herkes kendi keser. Ana babanın zenginliği ile olmaz.

Nisabı aşan alacağım var ama alamıyorum. Başka da param yok. Kurban kesmem vacip mi?

CEVAP

Alacaklar zekatta olduğu gibi nisaba dahil edilir, fakat elinde parası olmayan kesmez.

Geliri iyi olan bayanın kurban kesmesi gerekir mi? Yoksa eşim keseceği için bana gerekmez mi?

CEVAP

Nisaba malik iseniz kesmeniz gerekir. İkiniz de zenginseniz, ikinizin de kesmesi gerekir. İkiniz de fakirseniz ikinizin de kesmesi gerekmez. Yani zengin olan keser, fakir olanın kesmesi gerekmez, keserse mahzuru olmaz, sevap olur.

Şafiiler ekseriya kurban kesmiyorlar. Sebebi nedir?

CEVAP

Şafii’de kurban kesmek sünnet-i müekkededir, yani kuvvetli sünnettir. Hanefi’de farzdan sonra vacip gelir, Şafii’de ise sünnet gelir. Farzdan sonra gelen bir emri, gücü yeterken yapmamak doğru olmaz. Peygamber efendimiz, (Kurban kesmeyen mescidimize gelmesin) ve (Cimrilerin en kötüsü kurban kesmeyendir) buyuruyor. Bunu bütün Müslümanlar için söylüyor. Gücü yeten Şafiiler, bu sünneti ihmâl etmemeli. Şafii’de, akika kesmek de sünnettir. Şafiiler bayramda akika da kesebilirler.

İçinde oturduğum bir evim, bir binek otomobilim, borsada hisse senetlerim var. Borçlarım da var. Bu durumda kurban kesmem vacip oluyor mu?

CEVAP

Bir ev ve araba nisaba dahil edilmez. Borçlarınız mevcut paranızdan ve hisse senetlerinizden çıkarılır, geriye nisap kadar paranız kalırsa kurban kesmeniz gerekir.

Borsada hisse senetlerim var. Kooperatife 1 milyar ödemem gereken borcum var. Ayda 360 milyon olmak üzere 30 ay ödemem gereken araba taksiti var. Kirada oturuyorum. 470 milyon taksitli okul borcum var. Bu durumda kurban kesmem gerekir mi?

CEVAP

Bütün borçlarınızı, mevcut paranızdan ve hisse senetlerinin rayiç değerinden çıkarırsınız, geriye nisap miktarı paranız kalırsa, kurban kesmeniz gerekir.

Çeyiz eşyalarım var. Beyaz eşya, mobilya, süs eşyaları, halı, mutfak malzemeleri, bunlar kullanılmadığı için tamamı mı nisaba dahil olur, yoksa sadece beyaz eşyalar mı?

CEVAP

Kullanılmayan her eşya dahil edilir.

Ne zaman verileceğini bilmediğim beş on milyar alacağım var. Borcum yok. Bu alacağımı nisap hesabıma katacak mıyım, zekatını verecek miyim, kurban kesecek miyim?

CEVAP

Senetli veya inkâr edilmeyen alacaklar, iflas edende ve fakirde de olsa, nisaba katılır. Ele geçince, geçmiş yılların zekatı da verilir. Eğer kurban kesecek kadar paranız varsa, kurban kesersiniz.

Kurban bayramına tekabül eden ama bayram tatil olduğu için bayramdan sonra ödenmesi gereken elektrik, telefon, su vb... paraların tutarı cebimizde iken bunları da kurban nisabına dahil edecek miyiz?

CEVAP

O paraları hesaba katmazsınız. Çünkü o paraları bayramdan sonra vereceksiniz. Yani o para sizde emanet gibi durmaktadır. O paralardan fazla nisap miktarı kadar parası olanın kurban kesmesi vacip olur.

Benim borcum var. Ancak borcumun karşılığı elimde para da var. Bu miktar nisap miktarını aşıyor. Borcu düşersem nisap miktarını bulmuyor. Kurban kesecek miyim?

CEVAP

Borcu olan önce borcunu öder, kalan miktar nisap miktarını bulmuyorsa kurban kesmez.

Çalışan bayan ve erkeğin kurban kestirmesi mecbur mu?

CEVAP

Kurban nisabına malik olanın kurban kesmesi gerekir, çalışmakla alakası yok. Fakir bir kapıcının hanımında 100 gram bileziği olup borcu da yoksa kadının kurban kesmesi vacip olur, arabası evi olan adam parası nisabı bulmuyorsa kesmez.

Kurban nisabına malik olmayan, kurban alıp kesebilir mi?

CEVAP

Evet kesebilir ve kestiği nafile olur, sevap olur.

Bir evde kadın kocası oğlu ve kızı var. 4 tane kurban kestirmek istiyorlar. Bu dört kişinin adına evin erkeği nasıl vekalet vermesi lazım?

CEVAP

Hepsi zengin ise hepsinin kurban kesmesi gerekir. Hepsi fakir ise hiçbirisinin kesmesi gerekmez.  Kimi fakir kimi zengin ise zengin olanlar keser. Fakirler de kesse zararı olmaz. Hepsi birisine vekalet verebilir. O da yabancıya vekalet verebilir.

Hali vakti yerinde olan bir aile, kaç kurban kesmesi lazım?

CEVAP

Evde kaç zengin var ise o kadar keserler.

Babam 25 senedir kendisine vacip olsun olmasın, çocuklarım çalışıyor diyerek kendine kurban kesmiş. “Annenize hiç kesmedim bu sefer ona keselim” diyor. Olur mu? İkisine de vacip değil.

CEVAP

Kendisine vacip değilse annenize kesebilir. Mahzuru olmaz iyi olur.

Zekat nisabına ulaşmış altınları olan çocukların kurbanlarını babalarının mı kesmesi gerekir?

CEVAP

Zengin çocukların kurban kesmesi gerekmez.

Ayda elime 600 milyon civarında bir para geçiyor. Eşim de 350 milyon alıyor. 225 milyon ev kiramız var. Arabamızın taksiti, diğer taksit ve ödemelerde 500 milyonu buluyor. Kenarda 550 $ birikmişimiz var. Kurban bize vacip olur mu?

CEVAP

Aylığın az veya çok olmasının hiç önemi yoktur, adam ayda bir milyar alır, harcar elinde para kalmaz zekat da vermez kurban da kesmez. 100 milyon alan birinin elinde ise 96 gram altın değerinde para veya bileziği olur, borcu olmaz, zengin olduğu için hem zekat verir hem de kurban keser.

İkinci bir husus, kadın erkek dinen birbirinden ayrıdır, herkesin kazancı kendinedir. Diyelim ki hanımınızın 100 gram altını varsa, borcu yoksa dinen zengindir, zekat verir ve kurban keser.

Bayram günü borçlarını mevcut paradan çıkarırsın, geriye elinde nisap kadar paran kalırsa zenginsin demektir kurban kesersin. Hanım da aynısını yapar. Bayramda elinde nisap miktarı para ve altını varsa zengindir.

Alacağım var ama elimde para yok. Alacağım olan şahısa desem ki, (diyelim bir hayvan 100 milyon lira) benim için beş tane kurban kes, yarım milyarı da hesabımdan düş. Bu caiz olur mu?

CEVAP

Evet caiz olur. Hatta hiç alacağınız olmasa, benim için bir kurban kes deseniz, o da kesse vacip sevabına kavuşursunuz. Zekat verirken de böyledir. Birini vekil etseniz, benim için şu kadar zekat ver deseniz o da verse, zekatınız verilmiş olur. Para vermekle ilgisi yok. Yani vekil kendi parasından verebilir. Vekil kendi parası ile kurban kesebilir. Daha sonra isterse sizden para alabilir veya hediye de edebilir.

96 gr. altını olan kişinin borcu varsa vacip kurban mı kesmeli yoksa akika borcunu mu ödemeli?

CEVAP

Akika borç değildir, kesilmesi müstehaptır, yani kesilmese de olur. Kurban vaciptir. Fakat borcu olan, borcunu çıkardıktan sonra nisabı bulmazsa, kurban kesmesi gerekmez. Nisabı bulursa kesmesi vacip olur.

Fakir bir kimsenin, bayramda kurban kesmesi uygun mudur?

CEVAP

Borcu olmayan fakir, kurban keserse, çok sevap olur. Borcu varsa, önce borcunu vermelidir. Çünkü borç ödemek farzdır. Bu bakımdan fakirin borç alarak kurban kesmesi doğru değildir.

Kanlı elbiseyi yıkadıktan sonra kalan kan izi necaset hükmünde midir?

CEVAP

Renginin kalmasının önemi yoktur. Temizdir.

Almanya’da yaşayan ve zengin hükmüne giren şahıs, fiyat olarak daha ucuza gelen bir yerdeki piyasaya göre kurbanını vekaletle orada kestirebilir mi?

CEVAP

Önemli olan fiyatı değil, kurbanın kesilmesidir. Bedava alıp kesse yine kurban borcu ödenmiş olur.

Hayır kurumlarına verilen kurban vekaletlerinde namazını ne zaman kılmak uygundur.

CEVAP

Namaz kılmak lazım değildir. Kılınırsa iyi olur. Kurban kesildikten sonra kılınır. Bunun için kurbanın ne zaman kesildiği bilinmiyorsa, bayramın üçüncü günü kılınabilir.

Kurban nisabına malik olmayan fakir, hayvanı kurban niyetiyle alıp kesebilir mi?

CEVAP

Evet. Kurban niyetiyle alıp kesmekte mahzur yoktur. Kestiği nafile olur.

Zekat borcu olan bir insan muhakkak kurban kesmesi lazımmış doğru mu, böyle bir şey var mı?

CEVAP

Zekat borcu olan önce zekat borcunu vermesi farz. Belki siz yanlış anladınız, zekat verecek kadar zengin olan kurban keser demişlerdir.

120 gr. altınım var, borcum yok, gelirim yok. Ne yapmam lazım?

CEVAP

Kurban vacip olur. Bir miktar altın satıp kurban kesmek lazım.

Babamın gecekondu tipi iki katlı evi var başka ihtiyaç fazlası malı, parası yok. Altta kiracı var. İhtiyaç fazlası evdir diye babam kurban kesiyor. İhtiyaç fazlası ev denilince böyle altlı üstlü evler iki ev hükmünde mi tek ev hükmünde mi? 

CEVAP

Alt kattaki ev müstakil midir? Müstakil ise ayrı ev demektir. Bir evin odaları hükmünde ise bazı evler öyledir onlar bir ev kabul edilir. Bir merdivenle yukarı çıkılan evler gibi.

Kovanlar ile bal nisabı buluyor. Kurban kesmem lazım mı?

CEVAP

Evet.

Altını olan bir kişinin zekatını verdiği taktirde kurban kesmesi de gerekir mi?

CEVAP

Zekat ayrı, kurban ayrı. Altın hem kurban nisabına dahil edilir hem de zekat nisabına. Yani nisabı buluyorsa, hem zekat vereceksiniz, hem de kurban keseceksiniz.

Kurban borcumun parasını fakir kocama versem caiz mi?

CEVAP

İmameynin kavline göre caizdir.

Alınan kurban ölse veya kaybolsa ne yapmak gerekir?

CEVAP

Kurban ölse, kaybolsa, çalınsa veya kurban etmeye mani olan bir hal çıksa, zengin bir tane daha alır. Fakir olanın alması gerekmez. Fakirin kurbanındaki kusur, almadan önce de olsa yine onu keser. Kaybolunca bir tane daha alınsa ve kaybolan bulunsa, zengin olan yalnız birisini, fakir olan ikisini de keser. Fakat fakir, sonra aldığını öncekine bedel olmak için niyet etse ikisinden dilediğini keser.

Zengin kimsenin satın aldığı kurban kaybolsa, kaybolması ile malı nisaptan düşerse, fakir olacağı için kurban kesmesi gerekmez.

Malı, kendi ortağının elinde kaybolup da, gücü yeten kimsenin bir kurban daha alması gerekir.

Adak olan kurban kusurlu olursa, zengin de, fakir de onu keser. Adak ölürse, başka almaları gerekmez.

Kurban kesildiği zaman kesilen kurbanın kanı, kesenin veya aile efradından birinin anlına, yeni alınan arabaya vb. yerlere sürülüyor, bunun hükmü nedir?

CEVAP

Kan hiçbir yere sürülmez. İbadet niyetiyle yapılıyorsa bid’at olur, haram olur.

Bayram olduğuna karar verilip ve bayram namazı kılınıp, kurban kestikten sonra, Arefe olduğu anlaşılırsa, namaz ve kurban ne olur?

CEVAP

Şahitler ile, meşru olarak bayram olduğuna karar verilip ve bayram namazı kılınıp, kurban kestikten sonra, Arefe olduğu anlaşılırsa, namaz ve kurban kabul olur.

Ramazan ve Kurban bayramının şahitlerle meşru olarak anlaşılmadığı, hilalin gözetilmediği yerlerde, çeşitli hesap usulleri vardır. Bu usuller ile Zilhicce ayının ilk günü ve buradan da onuncu günü, yani Kurban bayramının ilk günü hesap edilir. Bayramın birinci günü, hesap ile bulunan gündür. Yahut, bir gün sonradır. Bir gün önce olamaz. Çünkü, gökte, ay, doğmadan önce görülemez.

İhtiyatlı hareket etmiş olmak için, böyle yerlerde, kurbanları, hesap ile bulunan bayramın ikinci günü kesmelidir. Sevabı ölülere gönderilecek olanı ise, hesap ile bulunan ilk gün kesmelidir. Çünkü, ölüler için, Arefe günü veya yılın her gününde kesilebilir.

Birisi kurban telaşından öğle namazını kaçırmış. Üstü başı yağ, kan olmuş. Su yokmuş abdest için. Kurbanın başından da ayrılamamış. Böyle bir durumda namazı kazaya bırakmanın mahzuru olur mu?

CEVAP

Maliki’yi taklit edip kılabilirdi. Çünkü Maliki’de necasetsiz elbise ile namaz kılmak farz değil, sünnettir. Su işini ise birine söyler bir şişe su getir derdi. Namazı kaçırmak haramdır.

Bu da mümkün olmazsa, ikindi vakti cem etmeye niyet ederdi. Hanbeli mezhebinde böyle sıkıntılı durumlarda iki namazı cem etmek caizdir.

Abdestsiz kurban kesmek caiz midir?

CEVAP

Elbette sahih olur. Hatta mecbur kalınsa, cünüp kesilse de sahih olur. (Fetava-i Hindiyye)