Maliki mezhebini taklit

Diş dolgusu veya idrar ve yel kaçırma, yahut bir akıntı sebebiyle Maliki’yi taklit eden, nelere dikkat eder?

CEVAP

Maliki mezhebini taklit eden Hanefi, sadece gusülde, abdestte ve namazda, kendi mezhebinin şartlarına ilaveten Maliki’nin farzlarına uyup müfsitlerinden kaçar. Diğer hususları aynen Hanefi gibi yapar. Hanefi’den farklı olan durumlar şunlardır:

1- Gusülde niyet, muvalat ve delk farzdır.

a) Gusül, abdest ve namaza başlarken niyette Maliki mezhebine uymaya niyet etmelidir. [Abdest aldıktan veya guslettikten yahut namaz kıldıktan sonra, Maliki’ye uymaya niyet etmediğini hatırlasa, (Bu abdesti veya guslü Maliki’ye göre aldım, namazı Maliki’ye göre kıldım) derse, yeniden abdest alması, gusletmesi veya namaz kılması gerekmez.]

Niyet, gusle başlarken yapılır. Unutulursa gusülden sonra hatırlayınca, hatırladığı zaman niyet etmesi de sahihtir.

Muvalat, uzuvları ara vermeden yıkamaktır.

Delk, yıkanan yerleri el veya havlu ile hafif sıvazlamaktır. Dokunmak da delk yerine geçer.

b) Gusülde saçı hilallemek, [saç arasına iki elin parmaklarını sokup çekmek] farzdır. [Hilallemek, tarakla da yapılabilir.]

c) Kadın, gusülde, saçların dibine, yani başındaki deriye su ulaşabiliyorsa, saçındaki örgüyü çözmez. Yani, örülü saçın dibi ıslanınca, örgüyü yıkamak gerekmez. Saç dibi ıslanmazsa, örgüyü açmak gerekir. Örülmemiş saçların her tarafını da yıkamak farzdır. [Hanefi’de de böyledir.]

d) Gusülde yıkamadık yer kaldığını bir ay sonra bile hatırlasa, yalnız orayı hemen yıkaması gerekir. Yıkamazsa guslü bâtıl olur.

2- Abdestte; niyet, muvalat, delk, başın tamamını meshetmek farzdır. Niyet; elleri, ağzı, burnu veya yüzü yıkarken yapılır.

a) Abdestte kaşların altındaki deriyi yıkamak, kulak arkasıyla saç arasındaki deriyi ve kulak memesi önündeki saç ve deriyi mesh farzdır.

b) Altında deri görünen hafif sakalı mesh, kesif sakalı yıkamak farzdır.

c) Kadın, saçının hepsini mesheder. Örülü saçını açmaz. Örgünün üstünden mesheder.

d) Ayak parmaklarını hilallemek müstehaptır. Abdest alırken el parmakları açılıp kapandığı için kendiliğinden delk meydana gelir. Ayrıca hilallemek gerekmez. Hilallemenin mahzuru olmaz.

3- a) Oğlana, hanımına veya yabancı kadına [Cildine veya saçlarına] şehvetle dokunan erkeğin, erkeklere şehvetle dokunan kadının abdesti bozulur. Şehvetsiz dokunursa abdest bozulmaz. [Kendi ön edep yerine, elinin içi ile veya parmak uçları ile dokunan erkeğin abdesti bozulur.]

b) Kan, irin, sarı su hastalık sebebiyle çıkarsa, yel elde olmadan kaçarsa, idrar tutulamasa, bunlar abdesti bozmaz. Bunun gibi, kadınlardaki akıntı da abdesti bozmaz.

c) Saç tıraşı olunca, tırnak kesilince abdest bozulmaz. Sakal tıraşı olunca bozar diyen âlimler de olduğu için, jiletle veya ustura ile sakal tıraşı olunca, abdest almak iyi olur.

d) Abdesti bozulduğunu bilip, sonra abdest aldığında şüphe ederse, abdest alması gerekir. Abdest aldım mı almadım mı, abdestim bozuldu mu, bozulmadı mı diye şüphe edenin abdesti bozulmuş olur. Eğer, abdest aldığını ve bozulmadığını hatırlarsa abdesti bozulmuş olmaz.

e) Hanefi’de, namazda iken uyumak abdesti bozmaz. Namaz dışında yan yatarak, bir şeye dayanarak uyumak abdesti bozar; fakat Maliki’de, uyku ağır değilse bozmaz. Ağır ise bozar. Mesela tehiyyatta uyuyup kalırsa abdesti bozulur; ama hafif şekilde uyusa, abdesti bozulmaz. Kıyamda iken uyursa yine bozmaz. Yani ayakta uyumak bozmaz.  

4- Teyemmüm, namaz vakti girdikten sonra yapılır.

5- a) Mestin üst ve altı tamamen meshedilir. Mesti, ayağı yıkamak meşakkatinden dolayı giymek sahih olmaz. Sünnete uymak veya soğuktan korunmak niyetiyle giymek gerekir. Hiç niyet etmeden giyse, sonra bu mesti sünnete uymak niyetiyle giydim dese yine niyeti sahih olur.

b) Mest üzerinde hiç necaset olmaması gerekir, mestin temiz olması farzdır.

c) Mest deri ve benzerinden olur, yünden olmaz.

d) Maliki’de mestin mesh müddeti yoktur. Cünüp olana kadar çıkarmak gerekmez. Sadece Cuma günleri gusül için çıkarmak sünnettir. Maliki’yi taklit eden, 24 saatten fazla giyemez. Çünkü kendi mezhebi olan Hanefi’den çıkmış sayılmaz.

6- Namazda her rekatta Fatiha okumak, iki secde arasında oturmak, rükuda, secdelerde tumaninet, yani sakin durmak ve namaz sonunda selam vermek farzdır. [Cemaat, imam arkasında Fatiha okumaz. Aynı Hanefiler gibi yapılınca bu farzlar da yerine gelmiş olur.]

7- Yatsı namazının son vakti gecenin ilk üçte biridir. Bir zaruret olursa imsak vaktine kadar kılınır.

8- El üzerine secde sahih değildir. Şafii ve Hanbeli’de de böyledir. Hanefi’de tenzihen mekruhtur.

9- Fasık veya bid’at ehli imama uymak sahih değildir.

10- Maliki’yi taklit eden, bir ihtiyaç olunca Maliki’yi taklit ederek iki namazı cem edebilir.

11- Seferde giriş çıkış günü hariç, 4 gün veya daha fazla kalmaya niyet eden mukimdir. 4 günden önce biteceğini sandığı işi için gittiği yerde, belki yarın giderim diye 18 günden çok kalınca mukim olur.

12- Seferde on gün kalan 15 günden az kaldığı için Hanefi’ye göre misafir sayılırsa da Maliki’ye göre mukim sayılır. Çünkü giriş-çıkış günleri hariç, 4 gün veya daha fazla kalmaya niyet eden Maliki’de mukim olur. 3 gün veya daha az kalırsa seferi olur. Eğer Hanefi’ye uyup, 3 günden fazla kaldığı yerde 2 rekat kılarsa, namaz sahih olmaz. Çünkü Maliki’de mukim olanın 4 rekat kılması farzdır. Hanefi’de ise seferde 4 rekat kılmak mekruhtur. Maliki farz dediği için farza uyulur, 4 rekat olarak kılınır.

Giriş çıkış gününde ölçü imsak vaktidir. Gün, oruçta olduğu gibi imsak vaktinde başlar. Ertesi günü imsak vaktine kadar devam eder.

Mesela, İstanbul’a imsaktan sonra, sabah ezanı okunurken giren kimse, giriş günü olduğu için o günü saymaz. Eğer imsak vaktinden önce girerse, imsak vaktinden sonraki gün giriş günü olmaz. İmsak vaktinden sonra çıkarsa, o gün çıkış günüdür.

Demek bir kimse, bir yere güneş doğarken girse, o gün giriş günü olduğu için hesaba katmaz. Üç gün kaldıktan sonra, dördüncü günü imsaktan sonra, mesela güneş doğarken oradan çıksa, giriş-çıkış günleri sayılmadığı için o kimse, üç gün o yerde kalmıştır ve seferidir. (Menahic-ül- ibad)

80 km’lik mesafeye gidince Maliki’de seferi olursa da, Hanefi’de seferi olmaz. Burada Maliki’ye uyup 2 rekat kılınırsa, Hanefi’ye göre namaz sahih olmaz, 4 rekat kılması farzdır.

Bir mezhebi taklit, kendi mezhebinden çıkıp, o mezhebe girmek demek değildir. O mezhepteki taklit edilen meselenin yalnız farzlarına ve müfsitlerine uyulur. Hanefi’de sünnet olan bir şey, Maliki’de mekruh olsa da yapılır. Mesela:

a) Hanefi mezhebinde, namaz kılarken, Fatihadan önce, E’uzü Besmele çekmek sünnet, Maliki’de mekruhtur. Maliki’yi taklit eden, E’uzü Besmele okur.

b) Maliki’de Sübhaneke okumak mekruh, Hanefi’de sünnettir. Maliki’yi taklit eden Sübhaneke okur.

c) Bir kadının muayyen hali 13 gün devam ediyorsa, bu kadının Hanefi’ye göre on günden sonrakiler özür olduğu için gusledip namazlarını kılar. Maliki’de, muayyen hal 15 güne kadardır. 15 güne kadar kan kesilmeden namaz kılamaz. Böyle kadın, 15 güne kadar kan kesilmezse, bekler. 16. günü gusledip namaza başlar. Hanefi’nin farz dediği on günden sonrakileri de kaza eder. Nifastaki durum da aynıdır. Yani Maliki’ye göre nifas olup da Hanefi’ye göre nifas olmayan günlerde kılınamayan namazlar sonradan kaza edilir. Böylece her iki mezhebin farzlarına uyulmuş, müfsitlerinden kaçılmış olur.

Maliki’de hayzın ve nifasın durumu şöyle:

1- Hayzın en azı yoktur. Bir damla gelse de hayz kabul edilir. En fazlası ise 15 gündür. 15 günden fazla gelirse istihaza [özür] olur.

[Hanefi’de hayzın en azı 3, en fazlası 10 gündür. Bundan azı veya çoğu istihazadır.]

2- İkinci hayzın olabilmesi için, aradan en az 15 gün geçmesi gerekir. 15 gün geçmeden kan gelirse, bu hayz değildir, istihazadır, burundan gelen kan gibidir. Gusletmeden namaz kılınır.

3- Ayiseden gelen kan hayz olmaz, istihaza olur. Ayise yaşı Maliki’de 70, Hanefi’de 55'tir.

4- Hamileden ve doğumdan önce gelen kan hayzdır. [Hanefi’de istihazadır.]

5- Sezaryenle, yani karın yarılarak çocuk alınınca gelen kan nifas olmaz. [Hanefi’de nifas olur.]

6- Nifasın azami müddeti 60 gündür. [Hanefi’de 40 gündür.]

7- Nifas görürken, 15 gün hiç kan gelmese, artık temizlenmiş olur. Bu 15 günlük temizlikten sonra tekrar kan gelirse, bu kan nifas değil, hayz kanıdır.

8- Nifas kanamaları arasındaki temizlik günleri 15 günden az olursa nifas sayılır. Aradaki temizlik günleri hesaptan düşülerek kanama günleri toplanıp 60 günü bulursa, bu durumda kadının nifası sona ermiş olur. Mesela 20 gün kan, 7 gün temiz, sonra 17 gün kan, 10 gün temiz, tekrar 23 gün kan görürse, kan görülen günler toplamı 60 ı bulduğu için, nifası sona ermiş demektir. 15 gün geçmeden yine kan gelirse istihaza olur. 15 gün geçtikten sonra gelirse hayz olur. 

Mezhep taklidi ile ilgili sual ve cevaplar

Bazıları mezhep taklidine akıl erdiremiyor. Bir gün bunlardan birisine dedim ki, 4 mezhep hak mı? “Elbette hak” dedi. Peki, sözde mi hak dedim. “Hayır gerçekte hak” dedi. Peki dedim, madem gerçekte hak, o zaman Hanefi’deki bir sıkıntı için, hak olan Maliki veya Şafii mezhebini taklit etmekten niye çekiniyorsun? “Bir hoca lüzum yok demişti de... Ben de ona inandım” dedi. Ben de öyle hocaya değil, kitaplara inanmak lazım, bir mezhepte bir çıkış yolu yoksa veya sıkıntılı ise başka bir mezhep taklit edilir dedim. Doğru demiş miyim?

CEVAP

Evet doğru. İlmi ve insafı olanlar için sözleriniz yeter. Her hocanın sözüne bakılmaz. Bazıları tesettürü inkâr ediyor, bazıları müziğe helal diyor, horozdan kurban edilir diyor, bazıları namaz üç vakit diyor, bazıları dinin sahibine yani âlemlere rahmet olarak gönderilen Muhammed aleyhisselama hâşâ (postacı idi, vazifesi bitti, YALNIZ KUR’AN) diyor, bunları çoğaltmak mümkün. Din yeni gelmedi. Eksik de gelmedi. Onun sözüne değil, dindeki 4 delile yani edille-i şeriyyeye bakmak lazım.

Diş dolgusundan dolayı Maliki’yi taklit ediyorum. Bu durumda bir tarafım kanadığında abdestim bozulmuyor mu?

CEVAP

Elimizi bıçak kesse, kan çıksa abdestimiz bozulur, fakat bundan sonra o yaralı yerden kan çıksa artık abdestimiz bozulmuş olmaz. İlk çıkan kan bozar ondan sonrakiler Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz. Diğer özürler de böyledir.

Diyelim yaşlı bir erkek idrarını tutamadı ve damladı abdesti bozulur, gider abdest alır, bundan sonra ne kadar damlarsa damlasın artık akan idrar onun abdestini bozmaz. Çünkü o artık hastalık halini almıştır. Basurdan kan gelmesi de böyledir. Yel kaçıran da böyledir. İlk defa tutamayıp gaz kaçıran kimsenin abdesti bozulur, ondan sonrakiler bozulmaz.

İlk defa sözünü yanlış anlamamalı! Elin kesildi kan çıktı abdest bozuldu, ondan sonra oradaki yaradan yani aynı yaradan çıkan kan ve irinler abdesti bozmaz. Ama öteki elini bıçak kesince yine abdestin bozulur, oradan da sonraki çıkanlar abdesti bozmaz. Yani hastalık sebebi ile gelen kan, irin, yel, idrar vesaire abdesti bozmaz.

Maliki mezhebini taklit eden biri yellense, abdesti bozulmaz diyorlar, doğru mu?

CEVAP

Doğru değil. Yellenmek Maliki mezhebinde de abdesti bozar. Ancak, yel kaçıran, yani yelini tutamayan özürlü olduğu için onun abdestini bozmaz. Yoksa yellenmek her zaman abdesti bozar.

Maliki’yi taklit eden için teyemmümde farklılık var mı?

CEVAP

Teyemmümde farklılık yoktur. Sadece vakit girdikten sonra teyemmüm yapılır.

Maliki’yi taklit eden, yanlışlıkla kollarını yıkamadan öncel başını mesh ediyor, sonra abdestin devamında hatırlıyor ve tekrar önce kolları yıkıyor sonra başı mesh ediyor. Abdesti sahih mi?

CEVAP

Sahihtir. Maliki’de sıra ile yıkamak şart değildir. Aynen Hanefi gibidir. Sıraya uymak için tekrar yıkamak mekruhtur, fakat yine abdest sahih olur.

Basur hastasıyım, kanama oluyor, çamaşırım kirleniyor. Abdestli durmam zor. Bir kolayı yok mu?

CEVAP

Kolayı var. Maliki mezhebini bu konuda taklit ederseniz, basurdan akan kan, abdesti bozmadığı gibi, necis de sayılmaz. Yani namaz içinde kan gelse, hem abdestiniz bozulmaz, hem de çamaşırı kirleten kan, necis sayılmadığı için o haliyle kılabilirsiniz.

Maliki’yi taklit ederken hastalıktan değil, normal olarak elimiz kanasa abdestimiz bozulur mu?

CEVAP

Evet abdest bozulur. Ancak bozulduktan sonra, elimizi sararız veya sarmayız, yeniden abdest alırız, bundan sonra bu yaradan akan kan ve irin abdesti bozmaz. Başka yerimizi bıçak kesse kan çıksa, yine abdestimiz bozulur. Orayı sardıktan sonra abdest alırız, bundan sonra bu yaradan da kan ve irin çıkarsa abdestimiz bozulmaz. Demek ki ilk defa çıkınca bozuyor, ondan sonrakiler bozmuyor. Çünkü ilk defa sağlam deriden çıktı, sonrakiler hastalık halinde çıkıyor. Bayanların akıntısı da öyle. Hiç akıntısı olmayan bir hanımdan bir gün akıntı gelse, abdesti bozulur. Ondan sonra ara sıra aksa, artık Maliki’yi taklit ettiğimiz için, bu akıntılar abdesti bozmaz. İdrar kaçırması, yel kaçırması, ishal olmak da böyledir. Yani ilk defa olunca bozar, ondan sonrakiler bozmaz. Maliki’de hastalık sebebiyle gelen bütün akıntılar abdesti bozmaz.

Spiral taktırıldığında birkaç gün kanama olabiliyormuş. Bu durumda diş dolgusu sebebiyle Maliki mezhebini taklit eden bir kişi bu süre zarfında namazlarını kılabilir mi?

CEVAP

Elbette namaz kılacak. Spiral âdet düzenini de bozabilir. Her namaz vakti abdest alarak kılabilir. Maliki’yi taklit ederse, her namaz vakti abdest almaya lüzum yok. Başka bir abdesti bozan şey olmadıkça, spiralden meydana gelen kanama abdesti bozmaz.

Maliki mezhebini taklit ediyorum. Abdest alırken bazen burnumdan kan geliyor. Bu durumda yeniden abdest almam gerekiyor mu?

CEVAP

Burundan kan gelmek ayrı, sümüğün içinde kan bulaşığının olması ayrıdır. Yani sümük içindeki kan abdesti bozmaz. Burun kanaması denince burundan kan akması demektir. Burundan kan akarsa abdest ilk seferinde bozulur, tekrar abdest alınca akmaya devam ederse, artık Maliki’yi taklit ettiğiniz için bozmaz.

Bir yakınım, otururken-kalkarken gaz kaçırıyormuş. Rükuda ve secdede gaz kaçırdığı için sürekli abdest alıyormuş. Bir kolay yolu var mıdır?

CEVAP

Eğer Maliki mezhebini taklit ederse o zaman elde olmadan yel kaçırmak abdesti bozmaz. Sabah aldığı abdestle yatsıyı kılabilir. Tabii abdesti bozan başka şey olmamışsa.

Hanefi’de, gusül ve namaz abdestinde bir yerin yıkanması unutulursa sonradan yıkanabiliyor. Maliki’de ard arda yıkamak farz olduğuna göre aynı durum Maliki’de de geçerli midir?

CEVAP

Hatırlayınca geciktirmeden yıkanırsa Maliki’de de sahih olur.

İdrar yollarımı üşüttüğüm için devamlı tuvalete gitme ihtiyacı duyuyorum. Namaz kılarken beni rahatsız ediyor, bu durumda kılmam mekruh olur mu? Kaza namazlarına iyileşinceye kadar ara vermem daha mı iyi olur?

CEVAP

Mekruh olmaz. Maliki’yi taklit ederseniz, kendiliğinden akıntı olursa abdestiniz bozulmaz. Kaza kılmayı geciktirmeyin. Maliki’yi taklit edip, o halinizle kılın.

Bir vaktin girmesiyle eli veya herhangi bir yeri kanayan bir kimse farzı kılacak kadar bir zamanda kan durmazsa, vaktin sonuna doğru o haliyle vaktin farz namazını kılabiliyorken yatsı vaktinin girmesiyle eli kanayan ve kanaması devam eden bir kimse yatsı namazını ve vitri kılmak için yatsının son vakti olan imsak vaktine kadar mı beklemesi lazım?

CEVAP

Evet. Ancak Maliki taklit edilirse hemen kılınır, sabaha kadar beklenmez.

Abdest alırken Maliki mezhebine niyet etmeyi unutuyorum bazen. Unutunca tekrar abdest alıyorum. Böyle mi yapmak gerekir?

CEVAP

Hayır. Birkaç saat sonra veya birkaç gün sonra da hatırına gelse, o zaman niyet etmen de oluyor. Falanca günkü abdesti Maliki’ye uygun aldım demeniz yeterli.

Abdesti hangi miktarda olan kan bozar, tükürükten fazla olursa mı?

CEVAP

Ağızdaki bir yara veya hastalıktan dolayı kan ne kadar çok çıkarsa çıksın Maliki’yi taklit edenin abdestini bozmaz. Hanefi’de ise, elini dişe sürünce kan bulaşmışsa kan çıktığı için abdest bozulur, ama elma ısırınca misvaktaki kürdandaki bozmaz. Tükürünce tükürükten az ise yine bozmaz.

Parmağım kanıyor. Fakat pıhtılaştı. Sadece suyu değdirince akmaya başlıyor. Namaz vaktinin sonuna dört rekatlı bir namazı kılacak kadar bekleyecek miyiz veya kuru iken üzerine yara bandı sarıp bandın üzerini mesh mi edeceğim veya ne yapacağım?

CEVAP

Yara bandı sar ve üzerini mesh et. Eğer Maliki’yi taklit edersen, yaradan kan irin aksa da abdestin bozulmuş olmaz.

Arkadaş namaza yeni başlamış. Her namazda yel zorlaması başlıyormuş. Yel kaçırdığını hissediyor. Bu durum sadece namaz kılmaya başladığı zaman oluyormuş. Bu sebepten birkaç kere abdest alma ihtiyacını hissediyor. Bu kişinin ne yapması lazım?

CEVAP

Bu konuda hadis-i şerif var. Bunu şeytan yapıyormuş. Dübür kısmını üflüyor, insanı şüpheye düşürüyormuş. Onun için Peygamberimiz, (Bir ses ve koku duymadıkça abdestiniz bozulmuş olmaz) buyuruyor. Demek ki bu vesvesedir, önem vermemek gerekir. Eğer, gerçekten bozuluyorsa, o zaman Maliki mezhebini taklit eder. Maliki’de elde olmadan çıkan gaz, abdesti bozmaz.

Kadın, günde bir defa gelen akıntı için, Maliki’yi taklit eder mi?

CEVAP

Evet.

Maliki’yi taklit eden, abdest alıp namaz kıldıktan bir ay sonra, elinde yağlı boya görse, boyayı kazıyıp yıkasa, kıldığı namaz ve abdesti sahih mi?

CEVAP

Evet.

Maliki mezhebinde farz olan muvalat nedir?

CEVAP

Muvalat, her uzvu, birbiri arkasından ara vermeden, acele olarak yıkamaktır. Başka bir ifade ile, normal şartlar altında, bir önce yıkadığı uzuv kuruyacak kadar ara vermemektir.

Çok kısa zamanda yapılan bir iş, muvalata engel olmaz. Mesela, abdest alırken kapıdan biri girse, gelenin kim olduğuna bakılsa, muvalata mani olmaz. Musluktan su kesilse, kovadaki suyu almak veya bitişik odadaki musluğa gidip, o musluktan abdest almak, muvalatı engellemez. Sağ ayağı yıkadıktan sonra, kolayca giren bir çorabı hemen giyerek, öteki ayağı yıkamaya başlamak da muvalata mani olmaz. Yavaşça giyerse, normal şartlarda, bir uzuv kuruyacak kadar ara verilirse, muvalata mani olur. Abdest alırken çorabın birisini veya ikisini çıkarmak muvalata mani olmaz.

Uzuvların kuruyup kurumaması mutlak ölçü değildir. Çünkü sıcak ve rüzgarlı havada, uzuvlar hemen kuruyabilir. Yahut soğuk ve rüzgarsız bir yerde, uzuvlar geç kuruyabilir. Uzuvlar kurumadı diye, başka bir iş yapmak muvalata mani olur. Hararetli vücutta, uzuv tez kuruyabilir. Demek ki, kuruyup kurumaması kesin ölçü değildir.

İbni Abidin hazretleri de, Hanefi'ye göre muvalatı anlatırken, (Toprakla teyemmüm ederken de, su ile yıkamak olmadığı halde, normal şartlarda bir uzuv kuruyacak kadar ara vermek muvalata manidir) buyuruyor.

Muvalatta ölçü şudur: Normal şartlarda, bir uzuv kuruyacak kadar ara vermemektir.

(Sağ ayağımı yıkayıp çorabımı giysem, muvalata mani mi olur) diyen birine, (Çorabı giymekle vakit kaybetmeyin, bir kağıt veya karton üzerine basın) demiştim. O da, kağıda veya kartona basarsam, ayağımın yaşı kağıda bulaşarak muvalata mani olur) demişti. Uzvun kurumasının muvalata mani olduğunu sanmıştı. 

Bir insanın hem yel hem idrar özrü varsa, nasıl yapmalı?

CEVAP

Maliki’yi taklit etmeli. İsterse beş tane özrü olsun, hiçbirisi abdesti bozmaz. Yani elde olmadan çıkan yel, idrar, akıntı, ishal, basur kanı, yaradan çıbandan çıkan kan irin, burun kanaması, gözden ağrı ile gelen yaşlar vs. abdesti bozmaz. Başka abdesti bozan olmazsa, sabahtan yatsıya kadar namaz kılar Kur'an okur. Çünkü abdesti bozulmadı. Ama Hanefi mezhebinde farklı, Hanefi’de her namaz vakti girince abdest alması gerekir.  

Diş dolgusu olan hasta, iki namazı cem için niye Hanbeli’yi değil de, Maliki’yi taklit etmesi gerekir?

CEVAP

Çünkü gusülde Hanbeli’de ağzın içini yıkamak farzdır. Dolgusu olan Hanbeli’yi zaruret olmadıkça taklit edemez. Maliki’de de bu işe bir çare olduğuna göre Hanbeli’yi taklit etmeye ihtiyaç kalmıyor.

Maliki’de ilk kez elde olmadan yel kaçarsa abdest bozulur, sonrakilerde abdest bozulmaz mı? Kan çıkması da böyle mi?

CEVAP

Namaz kılarken semavi bir özürle abdesti bozulan Hanefi, hemen namazdan çıkar. Maliki’nin ise, namazı bozulmaz. O anda özür sahibi olur. Namazına devam eder.

Semavi özürler, Maliki’de abdesti bozmuyor. Mesela namazda ishali dışarı çıksa, çıbanından veya yarasından kan aksa, kulağından irin aksa, makattan solucan çıksa, prostat hastasından idrar damlasa, kadınlardan akıntı çıksa, basurdan kan çıksa, elinde olmadan yel kaçsa, ağız dolusu kussa, bunlar semavi özür oldukları için, hiçbirisi Maliki’de abdesti bozmaz. Abdesti bozulmadığı için namazına devam eder. Böyle bir kimsenin ayağını bıçak kesip kan çıksa, abdesti bozuluyor, çünkü bu semavi özür olmuyor. Ama ondan sonra ayağı yara olduğu için, artık oradan çıkan kan veya irin abdestini bozmuyor.

Yarın sinüzit ameliyatı olacağım. Haliyle burnuma tampon koyacaklar, abdest alırken, namaz kılarken nasıl bir metot izlemeliyim?

CEVAP

Abdestte burnun içini yıkamak farz değil. Yani bir problem yok. Bayıltıyorlar, ameliyattan uyanınca vakit geçmiş olabilir. Onun için Hanbeli mezhebini taklit etmeniz gerekebilir.  Diyelim ki öğle vakti ameliyat olacaksanız, ikindiyi de öğle ile birlikte kılarsınız. Sabah ameliyat olacaksanız, öğleyi belki yetiştiremem diyerek ikindi vaktinde ikisini birden kılarsınız.

İkindi namazını kıldıktan sonra ameliyat olursanız, akşamı yatsı vaktinde kılarım dersiniz. İki namazı bir arada kılmaya ayarlarsınız.

Eğer Maliki’yi taklit ediyorsanız, o zaman Hanbeli’yi değil, Maliki’yi taklit ederek iki namazı cem edersiniz. Hastalık halinde Maliki’de de iki namaz cem edilir.

Abdest almak istiyoruz fakat yüzümüzdeki kesik kanamaya devam ediyor. Bu durumda Maliki’ye uyduğumuzu düşünüp abdest almamızda bir mahzur olmaz değil mi ?

CEVAP

Evet mahzuru olmaz. Fakat bir yara bandı yapıştırıp abdest almak daha uygun olur. Kan çıkmazsa Maliki’yi bile taklide lüzum kalmaz, kan çıkarsa Maliki taklit edilir.

Bugün öğleye doğru dişimi çektirdim, çektirdikten sonra diş etinde kanamalar devam ediyor. Maliki'yi taklit ediyorum. Öğleyi kaçırmamak için, abdest aldım namazımı kıldım. Ve kanama hâlâ devam ediyor. Kıldığım öğle namazının kazasını kılmam gerekir değil mi?

CEVAP

Abdestiniz bile bozulmamıştır. O abdestle ikindiyi de akşamı da kılabilirsiniz. Tabii abdesti bozan başka bir şey olmamışsa. Kanamak Maliki’de abdesti bozmaz. Namazı kaza etmeniz gerekmez.

Maliki’yi taklit ediyorum, Hanefi’de bir şey abdestimi bozmazken, Maliki’de bozsa ne olacak veya Hanefi’de bozup, Maliki’de bozmuyorsa nasıl hareket edeceğiz?

CEVAP

Kendi mezhebinde bozan şey abdesti bozar. Taklit ettiği mezhepte de bozan şey yine abdesti bozar. Taklit ettiğimiz mezhebin sadece farzlarına uyup, müfsitlerinden kaçacağız. Kendi mezhebimizin ise, tamamına uyacağız. Semavi özürler, elde olmayan durumlar ayrı.

Maliki’yi gusülde taklit ederken, niye abdest ve namazda da taklit ediyoruz?

CEVAP

Üçü birbirine bağlı ibadettir. Yani gusül, abdest ve namaz birlikte sahih olur. Biri olmazsa ötekiler de olmaz. Gusülsüz veya abdestsiz namaz olmaz.

13 yaşında buluğa eren kızım akıntıdan dolayı Maliki mezhebine uyabilir mi?

CEVAP

Elbette, akıntısı o zaman abdestini bozmaz.

Soğuktan el veya dudak yarılıp kanarsa Maliki’yi taklit edenin abdestini bozar mı?

CEVAP

Bozmaz. Semavi sebepler bozmaz, bir müdahale varsa bozar.

Maliki mezhebini taklit eden bir kişi namaz, gusül ve abdestte “Maliki mezhebine uymaya'' niyetini unutursa ne yapmalı?

CEVAP

Bir gün sonra hatırlarsa bir gün sonra eder, üç gün sonra hatırlarsa üç gün sonra eder, üç ay sonra hatırlarsa üç ay sonra eder.

Maliki’yi taklit eden bir bayanım. Saçlarım uzun, nasıl mesh edeceğim?

CEVAP

İki ellerini başın yanlarından aşağı doğru çekerken başı geçince saçlarını kavrayıp aşağı doğru çekerseniz mesh tamam olur. İsterse saçlarınız ayaklarınıza kadar uzun olsun fark etmez. Elin değmesi önemli, su değmesi değil, yaş el ile değmek yeterli.

Ayağında mantar ve yara olan, ayakta durunca tazyikten dolayı kan veya irin çıkan abdestinin bozulmaması için oturarak kılması caiz midir?

CEVAP

Evet caizdir. (Hindiyye)

Böyle hallerde Maliki mezhebini taklit etmek iyi olur. Maliki taklit edilirse, çıkan kan, irin abdesti bozmaz. Bunun gibi sebeplerle veya başka bir özürden dolayı Maliki mezhebi taklit edilirken, gusülde, abdestte ve namazda Maliki’nin farzlarına ve müfsitlerine riayet etmek gerekir.

Hastalıkla sık sık kusan, Maliki’yi taklit ederse abdesti bozulmamış mı olur?

CEVAP

Evet.

Gazdan çok rahatsızım. Bazen abdestimi tutamadığım da oluyor. Maliki’yi taklit caiz mi?

CEVAP

Evet.

Ameliyatla, karnımdan delik açılarak torba bağladılar. Torbadan bazen necaset sızıyor. Maliki’yi taklit caiz mi?

CEVAP

Evet.

Dişlerdeki tartar denilen diş taşından dolayı mezhep taklidi yapılır mı?

CEVAP  

Tartardan dolayı mezhep taklidi yapılmaz. Tartar gusle mani değildir.

Bir Hanefi’nin ikindiyi asr-ı sanide kılması iyi olduğuna göre Maliki’yi taklit eden de kılabilir mi?

CEVAP

Maliki’yi taklit edenin de ikindiyi asr-ı sanide kılması iyi olur. Bir mahzuru olmaz. Harac olmadan öğleyi asr-ı evvelde kılamaz.

Maliki’yi taklit etmeyi unutup gusülden sonra hatırlasa, o zaman niyet etse, sahih olur mu?

CEVAP

Olur.

Maliki’de saçı hilallemek, parmakları tarak gibi geçirmek mi?

CEVAP

Evet.

Maliki’de el parmak aralarını delk farz mı?

CEVAP

Evet. Ama parmakları açıp kapatmak da delk demektir.

Maliki’de kesif sakalın altındaki deriyi yıkamak farz mı?

CEVAP

Sadece sakalı yıkamak farzdır.

Hanefi’ye uygun kaplama mesh, Maliki’ye de uygun mu?

CEVAP

Evet.

Maliki’de, kadın da, erkek gibi mi kaplama mesh yapar?

CEVAP

Evet.

Maliki’de kadın, saçlarının tamamını mı mesheder?

CEVAP

Evet.

Diş dolgusu nedeni ile Maliki mezhebini taklit ediyorum. Abdestsiz iken bir yerimiz kesilse ve daha sonra abdest aldığımızda kesilen yerden çıkan kan ve sarı su abdesti bozar mı?

CEVAP

Bozulmuş olmaz.

Maliki mezhebini taklit eden bir Hanefi’yim. Namaz abdesti aldıktan sonra ıslak ayakla halıya bassak, daha sonra aynı yere çorapla bassak, çorap ıslaksa, çoraptaki bu ıslaklık necaset olur mu?

CEVAP

Necis olmaz.

Maliki’yi taklit ediyorum, bebeğimin altını değiştirirken abdestim bozulur mu?

CEVAP

Maliki’de bozulmaz. Şafii’de bozulur.

Maliki’de kadınlarla tokalaşınca abdestim bozuluyor mu?

CEVAP

Şehvet duyulmazsa bozulmaz, şehvetlenir iseniz bozulur.

Maliki’yi taklit eden kadınların kaplama mesh ederken sarkan saçlarını mesh etmesi lazım mı?

CEVAP

Evet.

Maliki’yi taklit eden bir kimsenin eşini şehvetle veya şehvetsiz öpünce abdesti bozulur mu?

CEVAP

Şehvetle öperse bozulur, veda öpüşü denilen öpüşle öperse bozulmaz. Genelde insan kendi eşine karşı fazla şehvet duymaz, yani öpmekle hemen şehvetlenmez. Ama şehvetlenmiş ise abdesti bozulur. Hanefi’de şehvetlense de bozmaz.

Hanefi mezhebinde olan bir kişi dolgu yaptırmasının hemen ardından (Maliki mezhebini taklit ederek) gusül abdesti almasına gerek var mıdır?

CEVAP

Cünüp olana kadar lüzum yoktur. Ancak hemen taklit etmesinde de mahzur olmaz.

Maliki Mezhebini taklit eden bir kişi bir uzvunu yıkarken delk yapmayı unutsa ne yapması gerekir?

CEVAP

Delk unutulursa vücut ıslakken tekrar delk edilir. Delk el sürmek demektir. El sürmeden de abdest alınır mı?

Bir arkadaşımın diş etleri çok zayıf. Abdest alırken ağzına su verince hatta bazen ağzına su vermese bile diş etleri kanıyor. Bu arkadaşım ne yapmalı?

CEVAP

İki namaz arasında bir kere kanıyorsa özür sahibi olur, her beş vakitte abdest alması gerekir. Eğer Maliki’yi taklit ederse, diş kanamaları abdesti bozmaz. Bir abdest ile, abdesti bozan başka şey olmasa istediği kadar namaz kılar mesela sabah abdesti ile yatsıyı bile kılar.

Basurdan dolayı abdestte çok sıkıntı çekiyorum. Bunun için herhangi bir kolaylık var mıdır?

CEVAP

Maliki’yi taklit edersen hem kanama abdesti bozmaz, hem de kan necis olmaz. Yani el ayasından çok yere kana bulaşsa yine namaza mani olmaz ve akan hemoroid kanı da abdesti bozmaz. O halde yapılacak iş hemen Maliki mezhebini taklit etmek. Hanefi’den çıkmıyorsun. Gusülde, abdestte ve namazda Maliki’yi taklit ediyorsun o kadar.

Yaşlı anne babam abdestte çok sıkıntı çekiyorlar. Ne tavsiye edersiniz?

CEVAP

Yaşlılar genelde özür sahibi olurlar. Bunlar Maliki’yi taklit ederse akıntıları, yel kaçırmaları, idrar kaçırmaları, kanamaları abdestlerini bozmaz. Nasıl diş dolgusu için Maliki taklit ediliyorsa hastalık için de aynen taklit edilir

Guslederken avret yerlerimize elimizle delk yapmasak olur mu?

CEVAP

Banyoya girince, önce avret yerleri yıkanır. Ondan sonra gusledilir çıkılır. Bununla da namaz kılınır. Çünkü abdestten sonra avret yerine dokunulmamış oluyor.

Delk demek mutlaka ovmak demek değildir. Peştamalla, don ile, havlu ile kese ile, lif ile dokunmak da delk yerine geçer. Donun üstünden de el ile dokunmakla da delk olmuş olur. Çıplak el değmezse abdest de bozulmamış olur.

Diş dolgusu olan yaşlı dul kadın ve hadım olan kimselerin mezhep taklidi gerekir mi?

CEVAP

Cünüp olmadıkları için taklide ihtiyaç yoktur.

Dolgu yaptıran, ilk gusülde mi mezhep taklidine başlar?

CEVAP

Evet.  

Dolgu sebebiyle Şafii’yi taklit ederken, daha kolay diye, Şafii’yi bırakıp, Maliki’yi taklit uygun mu?

CEVAP

Evet uygundur.

Maliki’yi taklit eden kadının hayzı 15 gündür. 15 gün oruç tutmayıp sonra mı kaza eder?

CEVAP

Oruçta taklit edilmediği için, Hanefi’deki hayz müddeti geçtikten sonra oruç tutulur. 

Maliki’yi taklit ederken sırf gusül ile ilgili farzları yerine getirsem yeterli olmaz mı?

CEVAP

Olmaz. Çünkü gusül abdest ve namaz üçü birbirine bağlı ibadetlerdir. Abdest olmazsa namaz olmaz, namaz yoksa zaten gusül ve abdest olsa da faydasızdır. Onun için üçünün de Maliki’ye uygun olması lazımdır. 

Unutup necasetli elbise ile namaz kılan, namazdan sonra, necasetli elbise ile namaz kılmış olduğunu görse, o namazı iade eder mi?

CEVAP

Hayır iade etmez. “Bu namazı Maliki’ye göre kıldım” demekle namazı sahih olur.

Hastalık veya hamilelik sebebiyle sık sık kusan kimsenin abdesti bozulur mu?

CEVAP

Maliki’yi taklit ederse bozulmaz.

Sık sık veya ara sıra burnu kanayan kimsenin burnu kanasa abdesti veya namazı bozulur mu?

CEVAP

Abdesti de namazı da bozulmuş olmaz.

Ara sıra elde olmadan yel ve idrar kaçırmak abdesti bozar mı?

CEVAP

Maliki taklit edilirse bozmaz.

Vakit çıkmak üzere iken, hazırda temiz elbise de yoksa, Maliki taklit edilip necasetli elbise ile namaz kılmak caiz mi?

CEVAP

Caizdir; taklit imkanı varken namazı kazaya bırakmak haramdır.

Maliki’yi taklit eden, abdest alıp namaz kıldıktan bir ay sonra, elinde yağlı boya görse, boyayı kazıyıp hemen yıkasa, guslü ve kıldığı namazlar sahih olur mu?

CEVAP

Evet sahih olur.

Maliki'yi taklit eden, basurundan kan akarken ve elbisesinde fazla kan bulaşmış iken namaz kılsa, caiz olur mu?

CEVAP

Evet. Çünkü temizlemekte harac yani zorluk vardır.

Ağzında dolgusu olan mukim iken, ihtiyaç halinde Hanbeli mezhebini taklit edip iki namazı cem edebilir mi?

CEVAP

Hanbeli’de gusülde ağzın içini yıkamak farz ise de, ihtiyaç olunca, Hanbeli’yi taklit ederek iki namazı mukim iken cem etmek caizdir, telfîk olmaz. Telfîk, ihtiyaçsız başka mezhebin kolay kavillerini almaktır, haramdır. Bir ihtiyaç olunca telfîk olmaz, caiz olur.

Diş dolgusu sebebiyle Maliki'yi taklit edenin, haccı da Maliki’ye göre yapması gerekir mi?

CEVAP

Hayır. Sadece guslü, abdesti ve namazı Maliki’ye uygun olması gerekir.

Namaz vakti çıkmaya yakın, semavi özür olmadan eli kanayan, Maliki'yi taklit edip namaz kılabilir mi?

CEVAP

Namazı kazaya bırakmak haramdır. Namazı kazaya bırakmamak için taklit caizdir.

Çalışan bir bayanım. Tenha yer bulup abdest almakta zorluk çekiyorum. Hastalığım sebebiyle iğne oluyorum, kan çıkabiliyor. İçinde bulunduğum durumdan dolayı Maliki’yi taklit etmem caiz olur mu?

CEVAP

Evet caiz olur. Yabancı erkekler yanında kolları açmak haramdır. Haram işlememek için de mezhep taklit edilir.

İdrar için, sonda takıldı. İdrar, bir torbada birikiyor. Üstüm başım necasetlidir. Bu durumda Maliki’yi taklit edip necasetli çamaşır ile namaz kılmam caiz midir? Yoksa kılmayıp iyi olunca mı kaza etmeliyim?

CEVAP

Kazaya bırakmak haramdır, o haliyle kılmak caizdir. Maliki’de necaset namaza mani değildir.

Kadınların hayzı bittikten sonra, İstihaza yani özür hali oluyor. Normal akıntıları da oluyor. Bunlar için Maliki’yi taklit edebilir mi?

CEVAP

Evet taklit eder ve bu durumlar abdesti bozmaz.

Maliki mezhebini taklit ediyorum. Namaz kılarken çıbanım patladı. Namazda iken bunu hissettim. Namazdan sonra baktım ki kan ve irin el ayasından daha çok yere yayılmış. Abdestim bozuldu mu, namazım sahih oldu mu?

CEVAP

Abdest bozulmadığı gibi, namaz da sahih olmuştur.

Herhangi bir sebep ile abdest tutamayan kimse ne yapar?

CEVAP

Böyle kimse özürlü olur. Hanefi mezhebinde, özür sahibi olan, aldığı abdest ile, istediği kadar namaz kılar ve Kur'an-ı kerim okur. Namaz vakti çıkınca abdesti bozulmuş olur. Her namaz vakti girdikten sonra, yeni abdest alıp, bu vakit çıkıncaya kadar her ibadeti yapar. Öğleden başka dört namazdan birinin vakti girmeden önce aldığı abdest ile, bu namazı kılamaz. Çünkü, öğle namazının vakti başlarken, bir namazın vakti çıkmıyor. Özür sahibinin, devam eden özrü, abdestini bozmaz. Fakat abdest bozan başka bir sebep ile bozulur. Vakit çıkınca, özür sebebi ile bozulmuş olur. (Tahtavi)

Özürlü kimse, Maliki mezhebini taklit ederse iyi olur. Çünkü Maliki’de, abdesti bozan başka bir sebep yoksa, devam eden özür, namaz vakti çıksa da, abdesti bozmaz.  Maliki mezhebine göre, özür sahibi olmak için, abdesti bozan bir şeyin hastalık sebebi ile bir kere çıkması kâfidir. Bir namaz vakti içinde devamlı çıkması gerekmez. Namazdan önce veya namaz içinde idrar veya yel kaçıran, veya yarasından kan irin çıkan veya devamlı akıntısı olan, abdest ve namazının bozulmaması için, Maliki mezhebini taklit eder. (M.Erbea)

Şafi mezhebinde olan bir arkadaş basur rahatsızlığı yüzünden Maliki’yi taklit etmek istiyor. Nasıl yapması lazım?

CEVAP

Aynen Hanefilerin yaptığı gibi taklit eder.

Maliki mezhebini taklit eden Şafii, sabah namazında Kunut duası okuyorlarmış, yine okuyacaklar mı?

CEVAP

Elbette okuyacak, çünkü kendi mezhebinden çıkmış olmuyor ki.