Fıkıh Köşesi
HARAM MAL İLE TİCARET
- Ayrıntılar
- Kategori: Fıkıh Köşesi
- Gösterim: 5222
Soru: "Birkaç arkadaş bir araya gelerek, market açmayı düşünüyoruz. Bu markette yiyecek ve giyecek maddelerini satacağız. Sadece gayr-i müslimlere satmak üzere, bu markette alkollü içki bulundurabilir miyiz? (...) Arkadaşlar bu konuyu müzakere ederken, onların dinine göre şarabın haram olmadığı üzerinde durdular. Bir kardeşimiz, 'Biz onların dinini değil, İslam'ın hükmünü esas almak zorundayız' dedi ve alkollü içki reyonuna karşı çıktı. (...) Diğer bir ortağımız, 'Şarap ve diğer alkollü içkilerin ticaretiyle meşgul olan gayr-i müslimler de bizden alışveriş yapacaklardır. Onlardan alacağımız para bize helal olur mu?' sualini sordu. (...) Ortaklar arasında; bu mesele bir çözüme bağlanamadı. Gayr-i müslimlere şarap, bira ve diğer alkollü içkileri satmamız caiz midir? Şarap ticaretiyle meşgul olan Almanlar da bu marketten alışveriş yapacaklardır. Onlarla alacak-borç ilişikimizin olmaması mümkün değildir. Alacağımız bu para bize helal olur mu?"
CEVAP: Önce ticaretin ve alışverişin tarifi üzerinde duralım. Hanefi fukahası, "Mütekavvim olan ve rağbet edilen bir malı, aynı mahiyetteki bir mal ile mübadele etmeye alışveriş denilir" tarifini esas almıştır. Bir malın mütekavvim ve kıymete haiz olabilmesi için, mübah olması şarttır. Mütekavvim, mübah kılınmakla beraber biriktirilmesi mümkün olan şeydir. Şu halde şarap maldır, fakat mütevakkim değildir.(1) Almanya'da yaşayan Müslümanların, gayr-i müslimlere şarap, bira ve diğer alkollü içkileri satmaları caiz değildir. Zira Müslümanlar, İslam'ın haram kıldığı bir malın üretimini veya alışverişini yapamazlar. Diğer sualinize gelince: Şarap ticaretiyle meşgul olan gayr-i müslimler, şer'an mübah olan malları (yiyecek, ev eşyası vs.) sizin marketinizden satın alabilirler. Onlara, peşin veya vadeli mal satmanız caizdir. Feteva-ı Hindiyye'de, "Bir Müslümanın, bir Hıristiyandan alacağı olduğunda; o Hıristiyanın şarap satıp, parasını borcunu ödemek için Müslümana verse, Müslümanın onu alması caizdir. Siracü'l Vehhac'da da böyledir"(2) hükmü kayıtlıdır. Meselenin özü budur. Birbirimize dua edelim.
(1) İmam-ı Kasani- El Bedaiu's Senai- Beyrut: 1974 C: 5, Sh: 133. Ayrıca İmam-ı Merginani- El Hidaye Şerhu Bidayetü'l Mübtedi- Kahire: 1965 C: 3, Sh: 42 vd. İbn-i Abidin- Reddü'l Muhtar Ale'd Dürri'l Muhtar- İst.: 1984 C: 10, Sh: 8.
(2) Şeyh Nizamüddin ve Heyet- Feteva-ı Hindiyye- Beyrut: 1400 C: 5, Sh:368.