Tarihteki en 'baba' camii: Talhatan Baba
- Ayrıntılar
- Kategori: Tarihi Bilgiler
- Gösterim: 3032
Karahanlılar ilk Türk-İslam devleti olması sebebiyle tarihte büyük öneme sahiptir, bu devleti önemli kılan diğer bir unsur ise sanattaki özellikle mimarideki bıraktıkları eserlerle tarihe yön vermiş olmalarıdır.
İslam Üzere Kurulan İlk Türk Devleti ve Mimarisi
Karahanlılar tarihteki ilk Türk-İslam Devleti olduğu için Orta Asya'daki kendisinden önce kurulan tüm Türk devletlerinin birikimini üzerinde barındırır bunun yanında İslam'la ilk şereflenen Türk Devleti olması sebebiyle de İslam'ın birikimini kendisine katmıştır.
Bir milletin ve bir dinin tecrübelerinin sentezlenmesiyle siyasi, fikri, sanatsal yeni ürünler ortaya çıkmaya başlamıştır.
Kuşkusuz geleneksel sanatlar arasında hemen hemen birçok sanatı da kendi içinde barındıran mimari, bir medeniyetin somut örneklerini ortaya koyacağı için oldukça önem kazanmıştır. Türklerin geçmişteki göçebe hayatları ve çadır kültürünün tekliği, İslam'ın yerleşik hayattaki düzeninin ise tevhid inancıyla yoğrulmuş olması mimaride de ciddi veri olmuştur. Başta kümbetler ve türbelerle devamında ise camilerle bu teklik vurgulanmıştır. Malzeme olarak da tuğla çok kullanılmıştır.
En Baba Cami Talhatan Baba
Karahanlılar mimarisinin zirve noktası olarak Merv şehri yakınlarındaki Talhatan Baba Camisini göstersek yanlış olmaz. Bu cami tuğla ile yapılmasının yanında tek bir tam kubbe ve onun dört köşesinden mekândaki kubbe algısını dışa doğru genişleten tromplarla tek bir mekân vurgusu yapmaktadır.
Bu vurguyu biz asırlar sonra Mimar Sinan'ın eserlerinde görmekteyiz ve zirve noktası da şüphesiz Selimiye Camiidir. Bu nedenle cami mimarisinin tarihteki üslup olarak seyrine bakıldığında bizi zirve noktaya getiren üslup Talhatan Baba Camii ile başlar. Bu cami hakkında kitabi bilgi oldukça fazla olmasına rağmen sanal ortamda bilgi oldukça azdır ve bu caminin plan şemasına dair fotoğraflar bulmak nerdeyse imkânsızdır.
Ayrıca Karahanlılar döneminden kalan Buhara Camii minaresi, camisi tahrip olmasına rağmen ayakta kalmıştır. Bu minare üslubu bugün pek fazla kullanılmasa da Türk tarihindeki anıt taşların devamı niteliğindedir.
Kaynak: Dünyabizim
